AIDS’te Yeni Tedavi Umudu: HIV Virüsünü Hücreden Ayıran Gen Düzenleme Teknolojisi Nedir?

Günümüzde hızla gelişmeye devam eden teknoloji, yaşamın her alanına doğrudan bir şekilde etkide bulunuyor. Şüphesiz teknolojik gelişimin en net şekilde gözlendiği alanlardan biri de sağlık. Teknoloji sayesinde geliştirilen ilaçlar veya yeni tedavi yöntemleri farklı hastalıklardan muzdarip milyonlarca insanın yaşamını değiştirebilecek, ölümcül hastalıkları ortadan kaldırabilecek temel unsurlar. İşte bu doğrultuda kısa süre önce bilim dünyasını hayli heyecanlandıran bir gelişme yaşandı. Uzmanlar gen düzenleme teknolojisi sayesinde HIV ile enfekte olmuş hücreleri tedavi etmeyi başardı. Yani önümüzdeki yıllarda HIV gen düzenleme tedavisi ile tarihe karışabilir. Ancak bilim insanları daha fazla çalışma yapılması gerektiğini söylüyor. Detaylara birlikte bakalım.

Teknoloji, yaşamın her alanına doğrudan bir şekilde etkide bulunuyor

Elbette teknolojik gelişimin en net biçimde görülebildiği alanlardan biri de tıp. Yeni ilaçlar, tedavi yöntemleri veya yaklaşımlar milyonlarca insanın yaşamını değiştirebilecek, tehlikeli hastalıkları alt edebilecek temel unsurlar olarak karşımıza çıkıyor. İşte kısa süre önce bu hususta dikkat çekici bir gelişme yaşandı.

Hollanda’da yapılan çalışmada bilim insanları laboratuvar ortamında HIV’i, enfekte olmuş hücrelerden ayırmayı başardı

Bilim dünyasında heyecan yaratan bu çalışmada Nobel ödüllü CRISPR gen değiştirme teknolojisini kullandı

Yani HIV gen düzenleme tedavisi ile tarihe karışabilir. Dolayısıyla virüsün neden olduğu tehlikeli AIDS hastalığı da. Ancak uzmanlar konuyla ilgili daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtiyor, gen düzenleme tedavisi ile en azından yakın gelecekte HIV’e çare bulunamayacağını vurguluyor. Ancak bu ilginç teknoloji sayesinde elde edilen sonuç, HIV tedavisi için yürütülen çalışmalar adına yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.

Mevcut HIV ilaçları virüsü durdurabiliyor ancak ortadan kaldırmıyor

Bu sebeple HIV’li kişilerin büyük çoğunluğunun yaşam boyu antiretroviral tedaviye ihtiyacı var. Bu ilaçları almayı bırakmaları halinde virüs yeniden aktif hale gelebiliyor. İşte bilim insanlarının hücreyi HIV’den bütünüyle arındırmayı başardığı gen düzenleme tedavisi bu sebeple büyük bir önem taşıyor.

HIV ve AIDS tedavisi alanında faaliyet gösteren bilim insanlarının nihai hedefi tüm vücudu virüsten arındırabilmek

Fakat gen düzenleme tedavisinin gerçekten güvenli olup olmadığına dair daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Peki, HIV gen düzenleme tedavisi ile nasıl yok ediliyor? Gen düzenleme teknolojisi nedir, nasıl çalışıyor?

Tedavide Nobel ödüllü CRISPR gen düzenleme teknolojisi kullanılıyor

Moleküler düzeyde adeta bir makas gibi çalışan bu teknoloji DNA’nın “kesilmesine” imkân tanıyor. Bu sayede DNA içerisindeki zararlı bölümlerin ayrıştırılması veya işlevsiz hale getirilmesi de mümkün oluyor.

2012 yılında keşfedilen gen değiştirme teknolojisinde Cas9 proteini DNA’yı kesebilmek için bir moleküler makas işlevi görüyor

Bilim insanları teknolojiyi, insan hücrelerindeki hastalıklara yol açan DNA’ları kesmek için kullanıyor. Ancak bazı uzmanlara göre bu ilginç teknoloji mükemmel olmaktan çok uzak. Çünkü bu tedavi yöntemi çok fazla DNA’nın kesilmesine neden olabiliyor. Bu ise diğer önemli genlerin değişmesine yol açarak kanseri tetikleyebiliyor. Ayrıca gelecek jenerasyonlara aktarılacak genler üzerinde değişiklik yapılması potansiyeli de gen düzenleme tedavisi söz konusu olduğunda sıkça gündeme gelen tartışma konularından. Kısacası bazı uzmanlara ilgili teknolojinin kullanılabilir olması için daha zararsız hale getirilmesi gerekiyor.

Kaynak: 1 2