İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK
Kanunun isteğe bağlı sigortalılığa ilişkin hükümleri 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe girmiş olup, bu tarihten önce 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi olanlar ile ilk defa 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalı olacaklar hakkında Kanun hükümleri uygulanacaktır.
BİRİNCİ BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigortalılık Şartları ve Sigortalı Sayılanlar
1- İsteğe bağlı sigortalılık şartları
1.1- Türkiye’de ikamet etmek
1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet etme şartı aranacaktır. İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesinde (EK-22) belirtilen ikamet adresi Türkiye’de ikamet etme şartı için yeterli sayılacaktır.
Ancak, Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı sigortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aranmayacaktır.
(Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanların yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiklerini Kuruma açık olan Kimlik Paylaşım Sisteminden (KPS) tespit edilmesi, KPS’den tespit edilen ikamet tarihlerinde tereddüt oluşması halinde ise Türkiye ikamet tarihinin belgelendirilmesi halinde, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunsalar bile isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.
Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri Anayasanın 90 ıncı maddesine göre milletlerarası antlaşma niteliğinde olduğundan milletlerarası antlaşmalarla ülkemiz kanunlarının aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınmaktadır.
(Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) Ülkemizle imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde sigortalı olanlardan Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortalı olma şartlarını yerine getirenlerin ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri mümkündür.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Örnek- 30/12/2012 tarihine kadar Türkiye’de ikamet eden (A), 1/3/2012 tarihinde sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkeye gitmiş ve 28/3/2014 tarihinde Kanunun 50 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmuştur.(A)’nın aranılan diğer şartları da taşıması halinde 29/3/2014 tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortalı olabilecektir.
202
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
1.2- 18 yaşını doldurmuş olmak
İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Kuruma müracaat tarihinde 18 yaşın doldurulmuş olması gerekmektedir.
18 yaşın tespiti isteğe bağlı sigortalılık müracaat tarihinden doğum tarihinin çıkartılması suretiyle belirlenir.
Örnek- 1/2/1991 tarihinde doğan sigortalı, Kurum kayıtlarına 1/2/2009 tarihinde intikal eden dilekçesi ile isteğe bağlı sigortalı olmak için başvurmuştur. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılık müracaat tarihindeki yaşı 1/2/2009-1/2/1991 = 18 yaş olduğundan isteğe bağlı sigortalı olabilecektir.
1.3- Zorunlu sigortalı olmamak veya Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ay içinde 30 günden az çalışmak
İsteğe bağlı sigortaya müracaat edenlerin, sigortalılıklarının başlayacağı tarihte Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 inci maddesine tabi sandıklarda sigortalı olarak çalışmamaları gerekmektedir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışanlardan ay içinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmaması nedeniyle ay içindeki gün sayısı 30 günden az olan sigortalılar isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek noksan sürelerini 30 güne tamamlayabilirler.
1.4- Kendi sigortalılıkları nedeniyle aylık almamak
506, 1479, 2925, 2926, 5434 ve 5510 sayılı Kanunlar gereğince malullük, yaşlılık aylığı almayanlar, sürekli iş göremezlik geliri alanlar ile ölen sigortalıdan dolayı ölüm geliri/aylığı alanlar ile başka ülke mevzuatına göre sigortalı olmayan veya aylık bağlanmamış olanlar, diğer koşulları taşımaları halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler.
1.5- Kuruma yazılı olarak başvurmak
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgahlarının bulunduğu SGİM/SGM’lere başvurmaları gerekmektedir. Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır. Söz konusu belgelerin adi posta veya kargo ile gönderilmesi halinde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde ise postaya veriliş tarihi başvuru tarihi olarak kabul edilecektir.
5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik başvuruları, (Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Daire Başkanlığına yapılacaktır.
Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu kapsamdaki sigortalılıkları devam ettiği sürece isteğe bağlı sigortalı olabileceklerinden, bu sigortalıların takibinin doğru bir şekilde yapılabilmesini teminen sigortalı dosyaları önceden olduğu gibi sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenin işyeri sicil dosyasının işlem gördüğü SGİM/SGM’de bulunacaktır.
203
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları isteğe bağlı sigortaya müracaatlarını “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi”nde beyan etmiş oldukları Türkiye’deki adreslerinin bulunduğu SGİM/SGM’ne yapacaklardır.
Ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde bulunanlardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin talepleri mahkemece tayin edilecek vasileri tarafından yapılacaktır.
İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler için sicil dosyası açılarak bu dosyalara, tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin talep dilekçeleri ise önceden açılmış olan sicil dosyalarında muhafaza edilecektir. Ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayan sigortalılardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin ay içerisinde zorunlu sigortalı olacağı gün sayısını beyan etmeleri zorunludur. Ancak, ay içindeki zorunlu çalışma gün sayısının değişmesi halinde sigortalıların yeniden beyanda bulunmaları gerekir.
İsteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunan yabancı uyruklulardan Türkiye’de yerleşik olma halinin belgelendirilmesi istenir.
İmzasız talep dilekçeleri ile “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” dışındaki talepler kabul edilmeyecektir. Ancak, imzasız bildirimler ile 1/10/2008 tarihinden önce kullanılan “Bağ-Kur İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ve 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesi gereğince kullanılan “İsteğe Bağlı Başvuru Belgesi” ile müracaat edilmesi halinde bu bildirimlerin isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi ile değiştirilmesi ve varsa diğer eksikliklerin giderilmesi sağlanır.
İsteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanlardan diğer SGİM/SGM’lerde isteğe bağlı sigorta dosyası olduğu tespit edilenlerin tescil işlemleri geciktirilmeden sonuçlandırılacak bilahare bu dosyaları istenerek birleştirilecektir.
(Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) 1/10/2008 tarihinden sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında zorunlu sigortalılıkları sona erenlerden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunmadan prim ödemeye devam edenlerin daha sonra isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmaları halinde, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren isteğe bağlı sigortalı sayılacaktır.
2- 2008 yılı Ekim ayı başından sonra isteğe bağlı sigortalı sayılanlar
Kanuna göre isteğe bağlı sigortalı olmaya ilişkin şartları taşıyanlardan;
- Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan yada tam gün çalışmayanlar,
- Kendi sigortalılıkları nedeniyle bu Kanuna göre veya başka ülke mevzuatına göre sigortalı olmayanlar veya aylık bağlanmamış olanlar,
- Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre, yurtdışında ikamet edenler ya da çalışanlar,
- İsteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanlardan Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları,
- 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen işleri yapan kadın sigortalılar,
- Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının;
(a) bendine tabi olarak ceza infaz kurumları ile tutukevlerinin tesis atölye ve benzeri ünitelerinde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular ile cezaevinde bulunup 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılmayanlar,
204
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
(b) bendine tabi aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler,meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler,
(e) bendine tabi İŞKUR tarafından düzenlenen meslek edindirme ve geliştirme kurslarına katılan kursiyerler,
(g) bendine tabi Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri,
- Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince kamu idarelerinde çalışmakta iken iş sözleşmesi askıda kalanlar,
- İşsizlik ödeneği almakta olanlar, iş sözleşmesi sona ermemiş olmakla beraber grev, ücretsiz izin ve işçinin mevsim ya da kampanya sonu bıraktığı işine yeni mevsim ya da kampanyada devam edecek olması nedeniyle iş sözleşmesi askıda kalanlar,
- 2008 yılı Ekim ayı başından sonra 5434 sayılı Kanunun 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçilik şartlarını taşımayanlar,
- Harp malulleri, 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış maluller,
talep etmeleri halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler.
3- 2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olanlar
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte; 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci, 1479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu, 2926 sayılı Kanunun mülga 60 ıncı, maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyenler yazılı talep alınmaksızın ve Türkiye’de ikamet şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortaya devam ederler.
5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi gereğince isteğe bağlı iştirakçi olarak sigortalılıkları devam edenler ile isteğe bağlı iştirakçi olma şartlarını taşıyanlar talepte bulunmaları halinde, Kanun hükümlerine göre de isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.
2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları devam edenler aynı zamanda isteğe bağlı sigortalı olamazlar.
4- 1/10/2008 tarihinden sonra zorunlu sigortalı olarak tescili yapılan sigortalıların primlerinin değerlendirme işlemleri (Ek, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında ilk defa 1/10/2008 tarihinden sonra zorunlu sigortalı olarak tescilleri yapılan (Mülga, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)…ve daha sonraki bir tarihte zorunlu sigortalılıkları sona erenlerin isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunmadan prim ödemeye devam etmeleri halinde primlerinin karşıladığı süre ile sınırlı kalmak kaydıyla ödemiş oldukları sürelerin “isteğe bağlı sigortalılık süresi” olarak değerlendirilmesi işlemlerine devam edilecektir.
Buna göre, kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlananlar ile prim iadesi alanlar hariç olmak üzere yeniden değerlendirme talebinde bulunanların 1/10/2008 tarihinden sonra yatırmış oldukları primler karşılığı süre ile sınırlı kalmak kaydıyla “isteğe bağlı sigortalılık süresi” olarak değerlendirilecektir.
Yapılan değerlendirme neticesinde sigortalılığı sona erdirilenlerin, isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde yazılı talepte bulunma şartı aranacaktır.
Ayrıca, Kanunun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında tescilleri yapılan (Mülga, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)… ancak 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı
205
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
olmadıkları daha sonraki bir tarihte tespit edilmesi nedeniyle sigortalılıklarının tescil tarihi itibariyle iptal edilmesi gerekenlerden;
- Prim ödemelerinin iadesini talep edenlerin sigortalılıklarının tescil tarihi itibariyle iptal edilerek ödenen primler iade edilecek,
- Ödenen primlerin “isteğe bağlı sigortalılık süresi” olarak değerlendirilmesini talep edenlerin giriş bildirgelerinin iptal edilmeden tescil tarihi itibariyle terk (01) kodu ile sigortalılıklarının sona erdirilmesi ile tescil tarihinden sonra primi ödenen ayın başı itibariyle (05) kodu ile sigortalılığın başlatılması ve primlerin karşıladığı süre ile sınırlı kalmak şartıyla “isteğe bağlı sigortalılık süresi” olarak değerlendirilecektir.
Yapılan değerlendirme neticesinde sigortalılığı sona erdirilenlerin, isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde yazılı talepte bulunma şartı aranacaktır.”
Bu değişiklikten önce sigortalılıkları iptal edilerek prim iadesi alanlar hakkında yeni bir işlem yapılmayacaktır.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erenlerden primlerini ödemeye devam edenlerin, daha sonra bu sürelere ilişkin isteğe bağlı sigortalı olmak için yazılı talepte bulunmaları halinde, Kanunun 50 nci maddesine göre isteğe bağlı sigorta tescilleri yapılarak zorunlu sigortalılık sona erdikten sonra ödenen primler isteğe bağlı sigortalılık kapsamındaki Bağ-Numarasına aktarılacaktır.
İKİNCİ BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigortalılığın Başlangıcı ve Sona Ermesi
1. İsteğe bağlı sigortalılığın başlangıcı
İsteğe bağlı sigortalılık, isteğe bağlı sigortalı giriş bildirgesinin veya tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin talep dilekçesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılacaktır.
Söz konusu belgelerin adi posta veya kargo ile gönderilmesi yada Kuruma doğrudan verilmesi halinde isteğe bağlı sigortalılık, bildirge veya dilekçenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta servisi olarak gönderilmesi halinde ise postaya verildiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılacaktır.
Örnek 1- Sigortalı isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesini 25/12/2008 tarihinde adi posta ile Kuruma göndermiş, söz konusu belge 29/12/2008 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 30/12/2008 tarihinde başlatılacaktır.
Örnek 2- Sigortalı isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesini 1/2/2009 tarihinde Kuruma elden vermiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 2/2/2009 tarihinde başlatılacaktır.
Örnek 3- Sigortalı isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesini 15/11/2009 tarihinde iadeli taahhütlü olarak Kuruma göndermiş, söz konusu belge 18/11/2009 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 16/11/2008 tarihinde başlatılacaktır.
206
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya Kanunun 80 inci maddesi uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların, aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmaları halinde, zorunlu sigortalı çalışmalarına ait prim ödeme gün sayıları ayın başından başlanarak mal edilecek, isteğe bağlı sigortaya prim ödediği süreler otuz günü geçmemek üzere ekleneceğinden bunların isteğe bağlı sigortalılığı zorunlu sigortalılıklarına ait son günü takip eden günden başlatılır.
Ancak, ay içinde 30 günden az çalışanlar hariç, zorunlu sigortalılıkları devam ederken isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunan sigortalıların bu talepleri kabul edilmeyecektir.
Örnek 1- Hizmet akdine tabi olarak ay içinde 12 gün çalışan sigortalı bu çalışmasını da beyan ederek isteğe bağlı sigortalı olmak için isteğe bağlı giriş bildirgesi ile 7/5/2009 tarihinde Kuruma müracaatta bulunmuştur. Bu sigortalının ay içindeki 12 günlük çalışması o ayın 1 ila 12’si (12’si dahil) arasında geçmiş kabul edilecek, isteğe bağlı sigortalılığı 13/5/2009 tarihinde başlatılacak ve sigortalıdan 18 gün isteğe bağlı sigorta primi alınacaktır.
Örnek 2- Ay içerisinde 12 gün zorunlu olarak çalışacağını beyan eden ve geri kalan günlerini isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek tamamlamak amacıyla 25/5/2009 tarihinde talepte bulunan örnek 4’deki sigortalının, isteğe bağlı sigortalılığı zorunlu sigortalılığın bittiği günü takip eden 13/5/2009 tarihinde başlatılacaktır.
İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihler arasında başlayıp biten zorunlu sigortalılık sürelerinin bulunduğu tespit edilen sigortalıların, zorunlu sigortalılık süreleri ile çakışan isteğe bağlı sigortalılık süreleri iptal edilecektir. Sigortalının talebi halinde, iptal edilen isteğe bağlı sigortalılık süresine ait primleri iade veya doğacak borçlarına mahsup edilecektir.
Örnek - 11/7/2007 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyen sigortalının 16/11/2009 ile 22/3/2010 tarihleri arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında zorunlu sigortalılık sürelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Sigortalının sadece zorunlu sigortalılık süreleri ile çakışan 16/11/2009 ile 22/3/2010 tarihleri arasındaki isteğe bağlı sigortalılık süreleri iptal edilecek, zorunlu sigortalılığın sona erdiği 22/3/2010 tarihini takip eden 23/3/2010 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılığı devam ettirilecektir.
2- İsteğe bağlı sigortalılığın sona ermesi
2.1- Yazılı talepte bulunmak
İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmek için Kuruma yazılı talepte bulunanların sigortalılıkları;
a) Talepte bulunulan ayın primi ödenmemişse, talep tarihinden önceki primi ödenmiş ayın sonu,
b) Talepte bulunulan ayın primi ödenmişse, dilekçesinin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih itibariyle sona erdirilecektir.
Ayrıca, isteğe bağlı sigortalığın sona erdiği tarihten sonra ödenen primler sigortalının talebi halinde iade edilecektir.
207
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek 1- İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmek için 17/11/2009 tarihinde talepte bulunan sigortalı, en son 2009 yılı Eylül ayı primini ödemiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 30/9/2009 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek 2- 12/8/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını sona erdirmek için talepte bulunan ve talep tarihinin içinde bulunduğu 2010 yılı Ağustos ayı primi dahil hiç prim borcu bulunmayan sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı (01-işi bırakma) kodu ile 12/8/2010 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
2.1.1- Prim ödemesi olmayan sigortalılar
İsteğe bağlı sigortalılığın başladığı tarihten itibaren prim ödemesi bulunmayanların yazılı olarak sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunmaları halinde, isteğe bağlı sigortalılıkları başlangıç tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Sigortalılığın başlangıç tarihi itibariyle sona erdirilmesinde (01) kodu kullanılacak ve isteğe bağlı sigortalılığı bu şekilde sona erenler yeniden isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde talep dilekçesi ile müracaat edeceklerdir.
Örnek- 7/6/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan, 19/11/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını durdurmak için yazılı talepte bulunan ve sigortalılık süresi içinde prim ödemesi olmayan sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 7/6/2010 tarihi itibariyle (01) kodu ile sona erdirilecektir.
Ancak, bu durumdaki sigortalılardan 1/1/2012 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortaya müracaat edenlerden bakmakla yükümlü olmayan ve prim ödememesi nedeniyle tescil tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortalılıkları sona erenlerin isteğe bağlı sigortaya müracaat ettikleri tarih itibariyle 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları gerekmektedir. Bunların genel sağlık sigortası resen tescili (g-2) kapsamında yapılacak, gelir testi sonucuna göre gerekli değişiklikler yapılacaktır.
2.1.2- Prim borcu bulunan sigortalılar
Yazılı talep tarihi itibariyle sigortalılık süresi içerisinde bir veya birden çok aya ait prim borcu bulunanların sigortalılıkları yazılı talep tarihinden önce en son primi ödenmiş ayın sonu itibariyle sona erdirilecek, ödenmediği tespit edilen primler 12 aylık sorgulama süresi dikkate alınarak gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte tahsil edilecektir.
Örnek 1- 16/12/2009 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan ve 19/7/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını durdurmak için talepte bulunan sigortalı, en son 2010 yılı Haziran ayı primini ödemiş, 12 aylık sorgulama süresi içinde bulunan 2010 Ocak ve Nisan aylarına ait primlerini ödememiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 30/6/2010 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 2010 Ocak ve Nisan aylarına ait primlerinin 12 aylık sorgulama süresi içinde ve 15/8/2010 tarihinde gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte tahsil edildiği varsayıldığında, sigortalılık süreleri 16/12/2009-30/6/2010 (01) olacaktır.
208
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 2010 Ocak ve Nisan aylarına ait primlerini 12 aylık sorgulama süresi içinde ödenmemesi halinde, bu defa isteğe bağlı sigortalılığı 30/6/2010 tarihinde sona erdirilecek, sigortalılık süresi;
16/12/2009 - 31/12/2009 (01)
(05) 1/2/2010 - 31/03/2010 (01)
(05) 1/5/2010 - 30/06/2010 (01)
olacaktır.
Örnek 3- İsteğe bağlı sigortalı iken 17/10/2011 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını durdurmak için talepte bulunan sigortalı, en son 2011 yılı Ağustos ayı primini ödemiş, 2008 yılı Kasım, 2009 yılı Mayıs ve 2011 yılı Nisan aylarına ait primlerini ödememiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 31/8/2011 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 2008 yılı Kasım, 2009 yılı Mayıs aylarına ait primlerin 12 aylık ödeme süresi geçtiğinden bu sürelere ait primler tahsil edilmeyecek 12 aylık sorgulama süresi içerisindeki 2011 yılı Nisan ayı priminin 30/3/2012 tarihine kadar gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte tahsil edilmesi halinde sigortalılık süreleri;
.…/…/…... - 31/10/2008 (01)
(05) 1/12/2008 - 30/4/2009 (01)
(05) 1/6/2009 - 31/8/2011 (01)
olarak dikkate alınacaktır.
2.1.3- 12 aylık sorgulama süresi beklenmeksizin hizmet sürelerinin tespiti
Yazılı talep tarihi itibariyle sigortalılık süresi içerisinde bir veya birden çok aya ait prim borcu bulunan ve talep tarihinde veya daha sonraki bir tarihte “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile (EK-23) 12 aylık sorgulama süresi içindeki prim borcunu ödemek istemediğini beyan eden sigortalıdan prim borcu tahsil edilmeyecek, isteğe bağlı sigortalılık süreleri primi ödenen sürelere göre tespit edilecektir. 12 aylık sorgulama süresi beklemeksizin hizmet tespiti isteyen sigortalılardan “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi alınmadan işlem yapılmayacaktır.
Örnek 1- 14/3/2009 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan ve 16/6/2011 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını durdurmak için talepte bulunan sigortalı, en son 2011 yılı Haziran ayı primini ödemiş 2009 yılı Mayıs ayı ile 2010 yılı Eylül, Kasım ve Aralık aylarını ödememiştir. Sigortalı talep tarihi itibariyle “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile prim borçlarını ödemek istemediğini yazılı olarak beyan etmiştir. Bu durumda, 2009 yılı Mayıs ayı için 12 aylık ödeme süresi geçtiği, 2010 yılı Eylül, Kasım ve Aralık ayları 12 aylık sorgulama süresi içinde olmakla birlikte ödemeyeceğini beyan ettiği için sigortalılık süreleri;
14/3/2009 - 30/4/2009 (01)
(05) 1/6/2009 - 31/8/2010 (01)
(05) 1/10/2010 - 31/10/2010 (01)
(05) 1/1/2011 - 16/6/2011 (01)
olacaktır.
209
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek 2- İsteğe bağlı sigortalı iken 25/5/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığını durdurmak için talepte bulunan sigortalı, en son 2009 yılı Aralık ayı primini ödemiş, 2009 yılı Temmuz, Eylül ve Ekim aylarına ait primlerini ödememiş, 15/6/2010 tarihinde de 12 aylık sorgulama süresi içinde olan prim borçlarını ödemeyeceğini “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi yazılı olarak beyan etmiştir. Bu durumda, 12 aylık sorgulama süresi içinde olan 2009 yılı Temmuz, Eylül ve Ekim aylarına ait primler tahsil edilmeyecek, isteğe bağlı sigortalılık 31/12/2009 tarihi itibariyle sona erdirilecek sigortalılık süreleri ise;
.…/…./.…. - 30/6/2009 (01)
(05) 1/8/2009 - 31/8/2009 (01)
(05) 1/11/2009 - 31/12/2009 (01)
olacaktır.
2.2- Aylık talebinde bulunmak
İsteğe bağlı sigortalılardan aylık talebinde bulunanların sigortalılıkları, aylığa veya toptan ödemeye hak kazanmış olmak ve talepte bulunduğu ay dahil prim ve prime ilişkin her türlü borcunun ödenmiş olması şartıyla aylık talep tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunan veya bulunmayan sigortalılar hakkında aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.
2.2.1- Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunmayan sigortalılar
Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunmayan isteğe bağlı sigortalıların sigortalılıkları, aylık talep tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Sigortalılığın bu şekilde sona ermesi halinde bağlanacak aylığın türüne göre (07) yaşlılık aylığı talebi, (12) malullük aylığı talebi, (15) ölüm aylığı talebi kodlarından biri ile çıkış verilecektir.
Örnek- 16/8/2012 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan ve talep tarihinin içinde bulunduğu Ağustos ayı primi dahil prim borcu bulunmayan sigortalının aylığa hak kazandığının tespiti halinde isteğe bağlı sigortalılığı 16/8/2012 tarihi itibariyle (07) kodu ile sona erdirilecektir.
2.2.2- Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunan sigortalılar
Aylık talep tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortaya ilişkin prim borcu bulunan sigortalıların, primi ödenmiş süreler ile aylığa hak kazanmaları durumunda, aylık talep tarihinde ya da daha sonraki bir tarihte prim ödenen sürelere göre isteğe bağlı sigortalılık sürelerinin tespitini istemeleri durumunda Genelgenin bu bölümünün “2.1.3- 12 aylık sorgulama süresi beklenmeksizin hizmet sürelerinin tespiti” başlıklı alt bölümünde belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
2.2.2.1- Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunup 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre aylık bağlanacak olan sigortalılar
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre aylık bağlanacak sigortalıların aylık talep tarihi itibariyle prim ve prime ilişkin borcu bulunmaması gerekmekte olup, prim borcunu ödemeyen sigortalının aylık talebi reddedilecek, isteğe bağlı sigortalılığı yeni bir talep alınmaksızın devam ettirilecektir. Sigortalıya prim ödenmiş sürelerle aylığa hak kazandığı ancak aylık talebinin prim borcundan dolayı reddedildiği, borcunu ödemek istemediğine ilişkin yazılı beyanda bulunması halinde sigortalılık süresinin prim ödemelerine
210
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
göre belirleneceği hususunda bilgi verilecektir. Primi ödenmiş sürelerle aylığa hak kazanan sigortalılardan prim borcu bulunanların, tahsis talep tarihinde ya da daha sonraki bir tarihte 12 aylık sorgulama süresini beklemeksizin isteğe bağlı sigortalılık süresinin tespitine ilişkin “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile müracaat etmeleri halinde sigortalılık süreleri Genelgenin bu bölümünün “2.1.3- 12 aylık sorgulama süresi beklenmeksizin hizmet sürelerinin tespiti” başlıklı alt bölümünde belirtildiği şekilde tespit edilerek, aylık talebi geçerli sayılacaktır.
Sigortalıların isteğe bağlı hizmet sürelerinin tespitine ilişkin “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile müracaatta bulunmamaları halinde isteğe bağlı sigortalılıkları yeni aylık talebine kadar devam ettirilecektir.
Örnek 1- 1/11/1985 tarihinde sigortalılığı başlayan ve 19/10/2010 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalı, 2010 yılı Ağustos ayı primini ödemiş, 12 aylık sorgulama süresi içindeki 2010 Nisan ve Haziran aylarına ait primlerini ödememiştir. Sigortalı tahsis talep tarihi itibariyle söz konusu prim borçlarını ödemeyeceğini “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile yazılı olarak beyan etmiştir. Bu durumda isteğe bağlı sigortalılık 31/8/2010 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 12 aylık süre beklenmeden ödenen sürelere göre isteğe bağlı sigortalılık süreleri;
1/11/1985 - 31/3/2010 (01)
(05) 1/5/2010 - 30/5/2010 (01)
(05) 1/7/2010 - 31/8/2010 (01)
olacaktır. Bu sigortalının aylığı tahsis talep tarihini takip eden aybaşından (1/11/2010) itibaren başlatılacaktır.
Örnek 2- Primi ödenmiş hizmetleri ile aylığa hak kazanan sigortalı (İ) 28/12/2010 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Sigortalının 2010 yılı Şubat ve Mart aylarına ait primlerini ödemediği anlaşıldığından aylık talebi reddedilerek isteğe bağlı sigortalılığı devam ettirilmiştir. Sigortalının 15/3/2011 tarihinde prim borcunu ödemek istemediğine ilişkin “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi verdiği varsayıldığında sigortalılık süreleri;
…./.…/.…. - 31/1/2010 (01)
(05) 1/4/2010 - 28/12/2010 (07)
olacaktır. Bu sigortalının aylığı tahsis talep tarihini takip eden aybaşından (1/1/2011) itibaren başlatılacaktır.
Örnek 3- Örnek 1 ve 2’deki sigortalıların isteğe bağlı sigortalılık süresi tespiti için beyanda bulunmamaları halinde aylık talepleri reddedilerek isteğe bağlı sigortalılıkları devam ettirilecektir.
2.2.2.2- Aylık talep tarihi itibariyle prim borcu bulunup Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre aylık bağlanacak olan sigortalılar
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre isteğe bağlı sigortalı olup, 2829 sayılı Kanunun mülga 8 inci maddesi gereğince Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aylık bağlanacak isteğe bağlı sigortalıların aylık talep tarihinde
211
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında prim ve prime ilişkin borcunun bulunması halinde tahsis talebi, borçlarını ödediği tarih itibariyle geçerli sayılmaktadır.
(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre isteğe bağlı sigortalı (5 inci maddenin (g) fıkrası, 51 inci maddenin üçüncü fıkrası) olup, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aylık bağlanacak isteğe bağlı sigortalıların aylık talep tarihinde prim ve prime ilişkin borcunun bulunması halinde tahsis talebi, borçlarını ödediği tarih itibariyle geçerli sayılacaktır. İsteğe bağlı sigortalıların primi ödenmiş sürelerle aylığa hak kazandığının tespit edilmesi halinde sigortalıların aylık talep tarihi ya da daha sonraki bir tarihte borcunu ödemek istemediğine ilişkin “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile talepte bulunması halinde sigortalılık süresi prim ödemelerine göre belirlenecektir.
(Mülga paragraf, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)
Örnek- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaları bulunan ve en son isteğe bağlı sigortaya devam eden sigortalı 19/11/2010 tarihinde aylık talebinde bulunmuştur. Sigortalı 12 aylık sorgulama süresi içinde bulunan 2009 yılı Ocak, Eylül, Ekim ve Kasım aylarına ait primlerini ödememiş olup 21/12/2010 tarihinde “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile yazılı beyanda bulunduğu varsayıldığında sigortalılık süresi;
.…/…./.…. - 31/12/2008 (01)
(05) 1/2/2009 - 31/8/2009 (01)
(05) 1/12/2009 - 19/11/2010 (07)
olacaktır.
Aylığı tahsis talep tarihini takip eden 1/12/2010 tarihinden itibaren başlatılacaktır.
2.2.2.3 -İsteğe bağlı sigortalılık hizmet süresi tespiti talebinden vazgeçme
Aylık talep tarihinde prim ödemeyeceğini “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile beyan eden isteğe bağlı sigortalılardan yapılan hizmet tespiti sonucunda aylığa hak kazanamadığı belirlenenlerden yazılı olarak talepte bulunanların beyanları geçersiz sayılarak isteğe bağlı sigortalılıkları yeni aylık talebine kadar devam ettirilecektir.
Örnek- İsteğe bağlı sigortalılığı devam ederken 29/5/2010 tarihinde aylık talebinde bulunan sigortalının 2010 yılı Nisan ve Mayıs ayı primlerini ödemediği anlaşılmış sigortalının 3/8/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalılık sürelerinin tespitine ilişkin yazılı beyanına istinaden sigortalılık süreleri belirlenmiş ancak, yapılan incelemede aylık bağlamaya ilişkin gün sayısının 30 gün eksik olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda sigortalının aylık talebi ve beyanı geçersiz sayılarak isteğe bağlı sigortalılığı devam ettirilecektir. Sigortalının 12 aylık sorgulama süresi içinde bulunan 18/8/2010 tarihinde bir aylık prim tutarını ödemesi ve aynı gün ya da daha sonraki bir tarihte aylık talebinde ve “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi ile isteğe bağlı sigortalılık sürelerinin tespitine ilişkin yazılı beyanda bulunması halinde sigortalılık süresi;
…../…/….- 31/3/2010 (01)
(05) 1/7/2010 - 31/7/2010 (01)
212
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
olacaktır. Bu sigortalının “12 Aylık Sorgulama Süresine Göre İsteğe Bağlı Sigortalılık Süresi Tespiti” dilekçesi vermemesi durumunda ise isteğe bağlı sigortalılığın prim borç ve cezaları da tahsil edilmek suretiyle aylık talep tarihine kadar kesintisiz olarak devam ettirilmesi gerekmektedir.
2.2.2.4- Aylık talebinde bulunup yaş ve sigortalılık süresi şartlarından birini yerine getirmemiş isteğe bağlı sigortalılar
İsteğe bağlı sigortaya devam etmekte iken aylık talebinde bulunan ve talep tarihi itibariyle yaşlılık aylığı için belirlenen prim ödeme gün sayısı hariç yaş ve sigortalılık süresi şartlarından birini yerine getirememiş olan sigortalının aylık talep tarihinden itibaren bir ay içinde bu şartları yerine getirmesi halinde şartın yerine getirildiği tarihe kadar isteğe bağlı sigortalılık devam ettirilecektir.
Örnek- İsteğe bağlı sigortaya devam etmekte iken 15/12/2011 tarihinde yaşlılık aylığı bağlanması için aylık talebinde bulunan sigortalı (E), talep tarihi itibariyle prim ödeme gün sayısını doldurmuş olmakla birlikte sigortalık süresi şartını 13/1/2012 tarihinde yerine getireceğinden isteğe bağlı sigortalılığı söz konusu tarihe kadar devam ettirilecektir.
2.3- İkameti yurt dışına taşımak
İsteğe bağlı sigortalılık, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce çalıştırılmak üzere yurt dışına götürülen Türk işçileri hariç, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden doğan haklar saklı kalmak şartıyla ikametin yurt dışına taşındığı tarihten itibaren sona erecektir.
Ancak, sigortalının sigortalılığının sona erdirilmesi yönünde bir talebi bulunmuyorsa sigortalılığın sona erdirilmesinde sigortalının ikametini taşımış olduğu ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladığı veya ikamet esasına bağlı olarak o ülke sosyal güvenlik sistemine dahil olduğu tarihlerden önce başlayan tarih esas alınacak ve isteğe bağlı sigortalılık söz konusu tarihten bir gün önce sona erdirilecektir.
Sigortalıların ikametlerinin yurt dışına taşıdıklarının tespiti, sigortalıların beyanı yada Kurumca yapılabilir.
Örnek 1- Türkiye’de ikamet etmekte iken 1/11/2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olan kişi, ikametini 21/12/2009 tarihinde yurtdışına taşıdığını beyan ederek isteğe bağlı sigortalılığının sona erdirilmesini talep etmiştir. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 21/12/2009 tarihinde sona erdirilecektir.
Örnek 2- Örnek 1 deki sigortalı, ikametini 21/12/2009 tarihinde yurtdışına taşımakla birlikte 1/5/2010 tarihi itibariyle ikametini taşımış olduğu ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladığını belgelemesi halinde isteğe bağlı sigortalılığı 30/4/2010 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek 3- Örnek 1 deki sigortalı, ikametini 21/12/2009 tarihinde yurtdışına taşımakla birlikte 1/7/2010 tarihi itibariyle ikamet esasına bağlı olarak o ülke sosyal güvenlik sistemine dahil olduğunu belgelemesi halinde isteğe bağlı sigortalılığı 30/6/2010 tarihinde sona erdirilecektir.
Türkiye’de ikamet etmekte iken isteğe bağlı sigortalı olanlardan, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunanların isteğe bağlı sigortalılıkları sigortalının aksine bir talebi olmadığı sürece devam ettirilecektir.
213
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
2.4- Zorunlu sigortalılığa tabi olma
İsteğe bağlı sigortalılık, sigortalının Kanunun 51 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları hükmü saklı kalmak kaydıyla Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) veya (c) bentleri kapsamına tabi çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce sona erdirilir.
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerde çalışmaya başlayanların isteğe bağlı sigortalılıkları da çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce sona erdirilecektir.
Ancak, isteğe bağlı sigortalılığın sona erdirilmesinde, Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerine tabi çalışmalar zorunlu sigortalılık olarak değerlendirilmeyecektir.
Örnek- İsteğe bağlı sigortalılığı devam ederken, 5/11/2009 tarihinden itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya başlayan sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 4/11/2009 tarihinden itibaren sona erdirilecektir.
2.5- Sigortalının ölümü
Ölen sigortalının prim borcu bulunmaması halinde isteğe bağlı sigortalılık ölüm tarihi itibariyle sona erdirilir.
Örnek- 1/1/2005 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olan sigortalı, 2011 yılı Haziran ayına ait primini ödedikten sonra 23/6/2011 tarihinde ölmüştür. Öldüğü ay primi dahil prim borcu bulunmayan bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 23/6/2011 tarihinde sona erdirilecektir.
Ölen sigortalının prim borcunun bulunması durumunda borcun hak sahiplerince Kanunun 52 nci maddesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla 12 ay içerisinde gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenmesi halinde isteğe bağlı sigortalılık ölüm tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek- 1/7/2001 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olan sigortalı 12/3/2010 tarihinde ölmüştür. Bu sigortalının 2010 yılı Ocak, Şubat ve öldüğü ay olan Mart ayına ait prim borcu bulunmaktadır. Buna göre, 2010 yılı Ocak ayı priminin 2010 yılı Aralık ayı sonuna, 2010 yılı Şubat ayı priminin 2011 yılı Ocak ayı sonuna, 2010 yılı Mart ayı priminin ise 2011 yılı Şubat ayı sonuna kadar veya tamamının 2010 yılı Aralık ayı sonuna kadar gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte hak sahiplerince ödenmesi halinde isteğe bağlı sigortalılık, sigortalının öldüğü 12/3/2010 tarihinden itibaren sona erdirilecektir.
Ölüm tarihi itibariyle prim borcu bulunan sigortalının prim borcunun hak sahiplerince 12 ay içerisinde ödenmemesi veya hak sahiplerinin söz konusu borç tutarını ödemeyeceklerini beyan etmeleri halinde, 12 ay1ık süre beklenmeksizin primi ödenmiş ayın sonu itibariyle isteğe bağlı sigortalılığı sona erdirilir.
214
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek- 1/4/2002 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalı olan sigortalı, 5/4/2011 tarihinde ölmüştür. Bu sigortalının 2011 yılı Ocak, Şubat, Mart ve öldüğü ay olan Nisan ayına ait prim borcu bulunmaktadır. Hak sahipleri söz konusu aylara ait prim borcu ile gecikme zammı ve gecikme cezasını ödemeyeceklerini beyan etmişlerdir. Bu durumda isteğe bağlı sigortalılık 12 ay1ık sorgulama süresi beklenmeden en son primi ödenmiş 2010 yılı Aralık ayı sonu itibariyle sona erdirilecektir.
Mahkemece gaipliğine karar verilen isteğe bağlı sigortalı hakkında, sigortalının ölümüne ilişkin hükümler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
2.6- Yurtdışındaki çalışmanın sona ermesi
Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sigortalı olanlardan aynı zamanda isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesi halinde isteğe bağlı sigortalılıkları da aynı tarih itibariyle sona erdirilecektir. Bunlardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin yeniden talepte bulunmaları gerekmektedir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigortalılığın Zorunlu Sigortalılıkla Çakışması
1- İsteğe bağlı sigortalılığın başladığı tarihteki çakışmalar
Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısı 30 günden az olması nedeniyle kalan günlerini isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlamak isteyen sigortalılar hariç olmak üzere isteğe bağlı sigortaya devam etmek için yazılı başvuruda bulunanlardan yapılacak sorgulama sonucunda, Kanuna göre zorunlu sigortalı olduğu tespit edilenlerin isteğe bağlı sigortalılık talepleri reddedilecektir. Ancak, isteğe bağlı sigortalılığın başladığı tarihte Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında zorunlu çalışması olduğu sonradan tespit edilenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılacaktır.
Örnek 1- 28/8/2010 tarihinde isteğe bağlı sigortalı olmak için Kuruma başvuran sigortalı, yapılan incelemede isteğe bağlı sigortalılığın başlayacağı 29/8/2010 tarihinde zorunlu sigortalı olduğu anlaşıldığından isteğe bağlı sigortalılık talebi reddedilecektir.
Örnek 2- İsteğe bağlı sigortalılığın başlangıç tarihinde zorunlu sigortalılığının devam ettiği tespit edilemeyen sigortalının 15/1/2010 tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortalılığı başlatılmıştır. Daha sonra yapılan incelemede Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılığının 4/3/2010 tarihine kadar devam ettiği tespit edildiğinden sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı zorunlu sigortalılığının sona erdiği tarihi takip eden gün olan 5/3/2010 tarihi itibariyle başlatılacaktır.
2- İsteğe bağlı sigortalılığın devam ettiği tarihteki çakışmalar
İsteğe bağlı sigortalılığı devam ederken 4 üncü maddeye göre sigortalı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı sigortalılık süreleri iptal edilerek zorunlu sigortalılığın başladığı tarihten bir gün önce sona erdirilecektir. Sigortalının talebi halinde iptal edilen isteğe bağlı sigortalılık süresine ait primleri iade veya doğacak borçlarına mahsup edilecektir.
215
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Bu sigortalılardan zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren 12 ay içerisinde prim ödemesi olanların isteğe bağlı sigortalılıkları, zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihten bir gün sonra başlatılacaktır. 12 ay içerisinde prim ödememesi nedeniyle isteğe bağlı sigortalılıkları başlatılmayanların yeniden isteğe bağlı sigortalı olmak için yazılı talepte bulunmaları gerekecektir.
Örnek 1- İsteğe bağlı sigortalılığı 23/1/2009 tarihinde başlayan sigortalı, 13/3/2009-24/8/2009 tarihleri arasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışmış aynı zamanda isteğe bağlı sigortaya ilişkin primlerini de ödemeye devam etmiştir. Sigortalının zorunlu sigortalılığı ile çakışan 13/3/2009- 24/8/2009 tarihleri arasındaki isteğe bağlı sigorta hizmetleri iptal edilecek, isteğe bağlı sigortalılık süresi,
23/1/2009 - 12/3/2009 (01)
(05) 25/8/2009 - …./…./…..
olacaktır.
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalı isteğe bağlı sigorta primlerini zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra 15/3/2010 tarihinde ödemiş olduğu varsayıldığında isteğe bağlı sigortalılık başlangıç tarihi zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden 25/8/2009 tarihi olacaktır.
Örnek 3- Örnek 1’deki sigortalının zorunlu sigortalılığının sona erdiği 24/8/2009 tarihinden itibaren 12 aylık sürede prim ödemediği varsayıldığında isteğe bağlı sigortalılığı 12/3/2009 tarihinde sona erdirilecek, zorunlu sigortalılık sona erdikten sonra yeniden başlatılmayacaktır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
1/10/2008 Tarihinden Önce İsteğe Bağlı Sigortalı Olanlar Hakkında Yapılacak İşlemler
1- 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesi gereğince isteğe bağlı sigortaya devam edenler
1.1- 1/10/2008 öncesi isteğe bağlı sigortalılığın devamı
506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine tabi olarak prim ödeyen sigortalıların isteğe bağlı sigortalılıkları, 1/10/2008 tarihinden sonra yeni bir yazılı talep ve Türkiye’de ikamet şartı aranmaksızın Kanunla getirilen isteğe bağlı sigortalılık hükümlerine göre devam ettirilir.
506 sayılı Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalı olanlardan, 1/10/2008 tarihinden önce sigortalılığı sona erenlerin, 1/10/2008 tarihinden sonra yeniden isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde, bunlardan “İsteğe Bağlı Sigortalılık Giriş Bildirgesi” alınır.
506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesi gereğince 2008 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül ayı primini ödemeyen sigortalılar ile bu tarihten önce ödenebilir nitelikte olan (üç ay ard arda prim ödememe kapsamına girmeyen) isteğe bağlı sigorta primleri için 1/10/2008 tarihi itibariyle üç ay ard arda prim ödememe şartı ile 12 aylık sorgulama süresi şartı aranmaz.
Örnek- 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesi gereğince isteğe bağlı sigortalılığı 1/1/2001 tarihinde başlayan sigortalı, 2007 yılı Nisan ve Mayıs aylarına ait primlerle 2008 yılı Ekim ayına ait primini ödememiştir. Bu sigortalı, 2007 yılı primlerini isteğe bağlı sigortalılığı
216
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
devam ettiği sürede istediği zaman, 2008 yılı Ekim ayı primini 2009 yılı Eylül ayına kadar ödeyebilecektir.
506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olanların 1/10/2008 öncesi sigortalılık sürelerinin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak sayılması ve bu süreye ilişkin prim borçlarını 1/10/2008 tarihinden sonra da ödeme imkanı bulunduğundan, borcun 1/10/2008 tarihinden sonra ödenmesi halinde de bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Bu durumda, tahsis talep tarihi itibariyle isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş sürelerle aylığa hak kazanılmış ise eksik prim yatan günler nedeniyle yeni bir tahsis talebi alınmayacak ancak, prim borcu tahsil edildikten sonra aylık tahsis talebini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
İsteğe bağlı sigorta primi ödenmemiş sürelerle birlikte aylığa hak kazanılması halinde ise aylık, prim borcunun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
1/10/2008 tarihinden önce gösterge ve katsayı artışları, derece/kademe yükseltilmesi ve prime esas kazancın alt sınırında meydana gelen artışlar gibi nedenlerden dolayı eksik tahsil edilmiş olan herhangi bir aya ait primin eksik kısmının 1/10/2008 tarihinden sonra gecikme zammıyla tahsil edilmesi durumunda da aynı şekilde işlem yapılacaktır.
Örnek 1- 1/7/1998 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre sigortalı olan, halen isteğe bağlı sigortaya devam eden ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında aylık bağlanacak olan sigortalının 2008 yılı Ocak ve Şubat ayları primini ödemediği ve bu sürelerle aylığa hak kazandığı tespit edilmiştir. Sigortalı bu süreleri 18/4/2010 tarihinde ödemiş olup, isteğe bağlı sigorta hizmeti 18/4/2010 tarihi itibariyle geçerli sayılacak aylığı 1/5/2010 tarihinden itibaren başlatılacaktır.
Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalıya son defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylık bağlanması halinde de aynı şekilde işlem yapılacaktır.
1.2- 1/10/2008 öncesi isteğe bağlı sigortalılığı bulunanlardan 1080 gün şartını yerine getirmeyenler
1/5/2003-30/9/2008 tarihleri arasında 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortaya müracaat edip 1080 gün şartını yerine getirmediği halde sigortalılığı devam ettirilen ya da toptan ödeme yapıldıktan sonra bu hizmetini ihya etmeyip isteğe bağlı sigortalılığı devam ettirilen sigortalılardan primleri iade edilmeyenlerin, 1080 gün şartını yerine getirip getirmediğine bakılmaksızın sigortalılıkları devam ettirilecektir.
2- 1479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu ve 2926 sayılı Kanunun mülga 60 ıncı maddeleri gereğince isteğe bağlı sigortaya devam edenler
2.1- 1/10/2008 öncesi isteğe bağlı sigortalılığın devamı
1479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu ve 2926 sayılı Kanunun mülga 60 ıncı maddelerine tabi isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödeyenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları, 1/10/2008 tarihinden sonra yeni bir yazılı talep ve Türkiye’de ikamet şartı aranmaksızın Kanunla getirilen isteğe bağlı sigortalılık hükümlerine göre devam ettirilecektir.
Bu sigortalılardan, 1/10/2008 tarihinden önce düzensiz prim ödemesi nedeniyle sigortalılığı sona erenler dahil isteğe bağlı sigortalılıkları sona erenlerin, 1/10/2008 tarihinden
217
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
sonra yeniden isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde bunlardan “İsteğe Bağlı Sigortalılık Giriş Bildirgesi” alınacak, ancak, daha önce Bağ-Kur sicil numarası bulunanlar için bildirgeye bilgisayar ortamında yeniden numara verilmeyecektir.
2.2- 1/10/2008 öncesi 1479 sayılı Kanuna göre ödenen primlerin değerlendirilmesi (Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)
1479 sayılı Kanun kapsamında zorunlu sigortalılıkları sona erenlerin isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunmadan prim ödemeye devam etmeleri halinde primlerinin karşıladığı süre ile sınırlı kalmak kaydıyla sigortalılık süresi olarak değerlendirilmesi işlemlerine 1/10/2008 tarihinden sonra da devam edilecektir.
Bu değişiklikten önce 30/9/2008 tarihi itibariyle değerlendirme işlemleri sona erdirilen sigortalılardan kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlananlar ile taraflarına prim iadesi yapılanlar hariç olmak üzere yeniden değerlendirme talebinde bulunanların 1/10/2008 tarihinden sonra yatırmış oldukları primler karşıladığı süre ile sınırlı kalmak kaydıyla sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.
Yapılan değerlendirme neticesinde sigortalılığı sona erdirilenlerin, isteğe bağlı sigortalı olmak istemeleri halinde yazılı talepte bulunma şartı aranacaktır.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) İsteğe bağlı sigortalılık ay içerisinde sona ermiş olsa bile primler 30 gün üzerinden tahsil edildiğinden, ay içerisinde isteğe bağlı sigortalılığın sonlandırılması için talepte bulunmuş ve primlerini de 30 gün üzerinden ödemiş olanların isteğe bağlı sigortalılıkları, sonradan talepte bulunmaları ve zorunlu sigortalılıkla çakışmaması halinde, ay içerisinde yapılan terk işlemi iptal edilerek bulunduğu ayın sonu itibariyle sigortalılık sonlandırılacaktır.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Örnek 1- Sigortalı (A)’nın, 13/11/1989 tarihinde başlayan isteğe bağlı sigortalılığı talebine istinaden 17/03/1994 tarihinde sonlandırılmış ve sigortalılıktan doğan borcunu 18/08/1994 tarihinde ödemiştir. Daha sonra sigortalı (A), isteğe bağlı sigortalılığının 31/03/1994 tarihi itibariyle sonlandırılması için talepte bulunmuştur. Sigortalının, 17/03/1994-31/3/1994 tarihleri arasında hizmet çakışması olmaması halinde, terk tarihi 31/3/1994 olarak işleme alınacaktır.
2.3- 1/10/2008 öncesi yurtdışında bulunanlardan isteğe bağlı sigortalı olanların durumu
1479 sayılı Kanunun mülga ek 3 üncü maddesi kapsamında yurt dışında bulunan vatandaşların herhangi bir işte çalışmayan eşlerinden isteğe bağlı sigortaya devam edenlerden, sigortalılıklarının sona ermesi için talepte bulunanların veya düzensiz prim ödemeleri nedeniyle sigortalılıkları sona erenlerin, 1/10/2008 tarihinden sonra yurtdışında ikamet ettikleri sürece taleple veya prim ödemek suretiyle yeniden isteğe bağlı sigortalılıklarının başlatılması mümkün olmayacaktır. Bu durumdaki sigortalılardan, yeniden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunanlardan Türkiye’de ikamet şartı aranır. Türkiye’de ikamet ederek sigortalılıklarını başlatanların sigortalılık işlemleri ikametinin bağlı bulunduğu SGİM/SGM’lerce yürütülür.
2.4- Kurum kodu kapsamında yapılacak değerlendirme işlemleri
1/10/2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre isteğe bağlı sigortalılığı bulunanların süresinde ödemiş oldukları ancak, hizmet birleştirme sonucunda basamak intibakı nedeniyle yeni basamak farkından doğan prim ve gecikme zammı tutarının Kurumca belirlenen sürede ödenmesi halinde “Kurum Kodu” kapsamında değerlendirme işlemi uygulaması isteğe bağlı sigortalıların 1/10/2008 öncesi hizmetleri ile sınırlı olmak kaydıyla devam ettirilecektir.
218
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
BEŞİNCİ BÖLÜM
Diğer İsteğe Bağlı Sigortalılar
1- Ay içinde 30 günden az çalışanlardan isteğe bağlı sigortalı olanlar
Kanunun 50 nci maddesi ile ay içinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayanlar isteğe bağlı sigortaya müracaat etmeleri halinde kalan sürelerini isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek 30 güne tamamlayabilmektedirler. 6111 sayılı Kanunla, Kanunun 51 inci maddesinin üçüncü ve beşinci fıkralarında yapılan değişiklikle ay içinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayan sigortalıların isteğe bağlı sigortalılık statüleri 25/2/2011 tarihinden itibaren 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılacaktır.
Bu durumda ay içinde 30 günden az çalışmaları nedeniyle isteğe bağlı sigortalı sayılanların 1/10/2008-24/2/2011 tarihleri arasındaki sigortalılıkları Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında, 25/2/2011 tarihi ve sonrasındaki sigortalılıkları ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi sayılacaktır.
1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortaya müracaat etmiş olup, halen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında prim ödeyenler ile 25/2/2011 tarihinden itibaren müracaat edenlerin bu tarihten sonraki işlemleri “sgkintra (4/a) Tescil ve Hizmet İşlemleri” programı ile takip edilmekte olup bu programa giriş yapılırken “30 günden az prim ödeyen” ve “ay içinde tahakkuk ettirilecek isteğe bağlı sigorta gün sayısı” girilerek hizmet oluşturulacaktır.
1/10/2008-24/2/2011 tarihleri arasında müracaat eden sigortalıların isteğe bağlı sigortaya giriş bildirgelerinin bir fotokopisi (4/a) sigorta sicil dosyalarında muhafaza edilecek, 1/10/2008- 24/2/2011 tarihleri arasında ay içinde 30 günden az çalışan veya tam gün çalışmayanlardan kalan süreleri Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında prim ödemek suretiyle 30 güne tamamlayanların ödemiş oldukları prim karşılığı hizmet süreleri (4/b) Tescil Programına her ay (01-terk), (05-isteğe bağlı sigortalılık) kodları ile SGİM/SGM’lerce manuel olarak aktarılacaktır.
4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yapılan düzenleme ile ay içindeki çalışması 30 günün altında olanlar ile 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan ay içindeki çalışmasını 30 güne tamamlayanlardan isteyenlerden ayrıca işsizlik sigortası primi de alınmaktadır. Söz konusu hüküm gereğince 25/2/2011 tarihinden itibaren 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli çalışıp ayrıca isteğe bağlı sigortaya müracaat edenlerden % 32, bunlardan işsizlik sigortası ödemek isteyenlerden ise ayrıca sigortalı ve işveren hissesi dahil % 3 oranında işsizlik sigortası primi olmak üzere toplam % 35 oranında prim alınacaktır.
(Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Kanunun 51 inci maddesinin üçüncü fıkrasında ay içinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların isteğe bağlı sigortalı olabilmelerine imkan sağlandığından, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar yanında ay içinde 30 günden az çalışması olan diğer sigortalılarda isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir. İsteğe bağlı sigortaya yapılacak müracaatlarda aylık prim ve hizmet belgesindeki eksik gün nedeni 06 (Kısmi istihdam), 07 (Puantaj kayıtları), 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) dikkate alınacaktır. Eksik gün nedeni 12 (Birden fazla) ve 13 (Diğer) olanların çalışmalarının kısmi istihdam, puantaj kayıtları veya ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma olması halinde bu sürelerde isteğe bağlı sigorta primi ödenebilecektir.
219
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Bu sigortalıların zorunlu sigortalılık süresinin isteğe bağlı sigortaya beyan ettiği gün sayısından az olması durumunda, eksik ödemiş oldukları aylara ilişkin hizmet, prim farkını ödemeleri halinde dikkate alınacaktır. Zorunlu çalışmalarının beyan ettikleri gün sayısından fazla olması halinde ise fazla ödenen tutarlar prim borçlarına mahsup edilebileceği gibi talepleri halinde sigortalılara iade edilecektir. Sigortalının gün sayısının değişmesi halinde “(4/a) Tescil, Hizmet ve Tahsilat” programından ünitelerce isteğe bağlı sigorta gün sayıları düzeltilecektir.
Örnek- Aylık prim ve hizmet belgesinde her ay 20 gün çalışan ve eksik gün nedeni 06 (Kısmi istihdam) olan sigortalı, 25/5/2011 tarihinde ay içinde 30 günün altında olan süresini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlamak için müracaat etmiştir. Bu durumda sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 21/5/2011 tarihi itibariyle başlatılacaktır.
2- 1/10/2008 tarihinden önce sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu kapsamdaki sigortalılıkları devam ettiği sürece isteğe bağlı sigortalı olabileceklerinden, bunların sigortalılıklarının takibinin doğru bir şekilde yapılabilmesi için isteğe bağlı sigortalılık işlemlerinin işyeri sicil dosyasının işlem gördüğü SGİM/SGM’ce yürütülmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler, isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi ve sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeye Türk işverenlerce çalıştırılmak üzere götürüldüklerine ilişkin belge ile kendileri ya da işverenleri tarafından işyerinin bağlı bulunduğu SGİM/SGM’ye müracaat yapılacak, bunların isteğe bağlı sigortalılıkları yurtdışında çalışmaya başladıkları tarihten itibaren başlatılıp yurtdışındaki çalışmalarının bittiği tarihten itibaren de sona erdirilecektir. Bunlardan, % 20 oranında isteğe bağlı sigorta primi tahsil edilecektir.
(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) 6552 sayılı Kanunun 50 nci maddesi ile değiştirilen Kanunun 82 nci maddesi ile yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri için çalıştıran işverenler için prime esas kazancın üst sınırı 1/10/2014 tarihinden itibaren asgari ücretin 3 katı olarak belirlenmiş olup, işverenler sigortalıların kısa vade ve genel sağlık sigortası primlerini bu tutar üzerinden ödeyeceklerdir. Ancak, isteğe bağlı sigorta primleri sigortalıların kendileri tarafından ödendiğinden asgari ücretle 6,5 katı arasında beyan ettikleri tutar üzerinden isteğe bağlı sigorta primi ödemeye devam edeceklerdir.
1/10/2008 tarihinden önce yurtdışına işverenlerce çalıştırılmak üzere götürülen ve 506 sayılı Kanunun mülga 86 ncı maddesi gereğince sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi topluluk sigortasına devam eden sigortalılardan, Kanunun geçici 6 ncı maddesinin sekizinci fıkrası gereğince 2/10/2008 tarihinden itibaren üç ay içinde (1/1/2009 tarihi dahil) isteğe bağlı sigortalı olmak için müracaat edenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları, 1/10/2008 tarihi itibariyle üç aylık süre geçirildikten sonra müracaat edenlerin ise müracaat tarihini takip eden günden itibaren başlatılacaktır.
1/10/2008 tarihinden önce topluluk sigortası yoluyla adlarına malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenen ve bu tarihten sonra Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında ilk defa sigortalı olan ve Türkiye’ye dönüş yapmadan aynı işverenin Ülkemizle arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan başka bir ülkedeki işyerinde çalışmaya
220
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
başlayanlardan, yazılı olarak müracaatta bulunmadan isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenlerin isteğe bağlı sigortalılığı hakkında aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında bulunanlardan yazılı müracaatta bulunmadan;
- 1/10/2008 tarihinden önce topluluk sigortası yoluyla adlarına malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenenlerden 1/10/2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigorta primi ödeyenlerin,
- Aynı işverenin sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan başka bir ülkedeki işyerinde çalışmaya devam etmesi nedeniyle isteğe bağlı sigortaya ara vermeden prim ödeyenlerin,
- 1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa yurt dışında çalışmaya başlayıp, isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenlerin,
isteğe bağlı sigortalılıkları işverenler tarafından Kuruma bildirilen listelerden isteğe bağlı sigortalılık başlangıcının tespiti yapılmak suretiyle re’sen “İsteğe Bağlı Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi” doldurulacaktır.
3- Gelir vergisinden muaf kadın sigortalılar
Kanunun geçici 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında 1/10/2008 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan düzenlemeyle 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi ile evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlardan bu ürünleri, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satanlardan herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte yaptıklarını vergi dairelerinden alacakları yazılar ile tespit ettiren kadın isteğe bağlı sigortalılar, primlerini Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen ve 2008 yılında prime esas günlük kazanç alt sınırının 15 katından başlamak ve her yıl birer puan artırmak suretiyle ödeyebileceklerdir. Bu oran 2023 ve sonraki yıllarda 30 olarak sabit kalacaktır.
Bu düzenleme ile 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlara göre sigortalı/iştirakçi olarak 1/10/2008 tarihinden önce ya da sonra kayıt ve tescili yapılan kadın sigortalılar istemeleri durumunda vergiden muaf işleri 1/10/2008 tarihinden önce veya sonra yaptıkları araştırılmayacak, 193 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde belirtilen vergiden muaf işleri yaptıklarını ilgili vergi dairelerinden alacakları yazılarla belgelemeleri halinde, isteğe bağlı sigortalılıkları talep tarihini takip eden günden itibaren başlatılacaktır. Ancak, bu yazılardan sigortalının vergiden muaf işleri yaptıklarının tespit edilememesi halinde talepler doğrudan Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarına intikal ettirilerek sigortalının vergiden muaf iş yapıp yapmadığı düzenlenecek rapora göre de belirlenebilecektir.
1/10/2008 tarihi öncesi tescili olmadığı veya 1/10/2008 tarihi öncesi tescili olmakla birlikte vergiden muaf işleri 1/10/2008 tarihinden önce yapmadıkları için geçici 16 ncı madde uygulaması talepleri reddedilerek isteğe bağlı sigorta primleri 30 gün karşılığı tahsil edilen sigortalıların ilk müracaat tarihi itibariyle haklarında geçici 16 ncı madde uygulaması yönünde talepte bulunmaları halinde tescil tarihi itibariyle geçici 16 ncı madde hükümleri uygulanacaktır.
221
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Ancak, Kanunun yürürlük tarihinin 1/10/2008 olması nedeniyle isteğe bağlı sigorta tescilleri bu tarih öncesine götürülmeyecektir.
1/10/2008 tarihi öncesi tescili olmadığı veya 1/10/2008 tarihi öncesi tescili olmakla birlikte vergiden muaf işleri 1/10/2008 tarihinden önce yapmadıkları için geçici 16 ncı madde uygulamasından yararlanamayacaklarının tespit edilmesi nedeniyle isteğe bağlı sigortalılık talebinden vazgeçenlerden, 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklik uyarınca sigortalılık şartlarını kazananların sigortalılıkları ise yeniden sigortalılık talebinde bulunmaları halinde talepte bulundukları tarihi takip eden günden başlatılacaktır.
Geçici 16 ncı madde uygulaması işlemleri (4/b) “Sigortalama İşlemleri, Sigortalı Tescil İşlemleri, Tescil İlk Giriş” programında “Sigorta Türü” menüsünden “Vergiden Muaf İsteğe Bağlı Sigortalı” alanı seçilerek yapılacaktır.
Yapılan işlem sonucunda çıkacak fazla prim ödemesi sigortalının talebi halinde iade veya sigortalılık süresi içerisinde doğacak borçlara mahsup edilecektir.
Örnek 1- 13/3/2011 tarihinde isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunan ve aynı tarih itibariyle vergiden muaf işleri yaptığını belgeleyen kadın isteğe bağlı sigortalı tescil tarihi itibariyle geçici 16 ncı madde hükümlerinden yararlandırılacaktır.
Örnek 2- 15/4/2011 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan ancak 12/5/2011 tarihinde vergiden muaf işleri yaptığını belgeleyerek madde hükmünden yararlanmak için talepte bulunan kadın isteğe bağlı sigortalı 13/5/2011 tarihi itibariyle geçici 16 ncı madde hükümlerinden yararlandırılacaktır.
Örnek 3- 3/7/2009 tarihinde vergiden muaf iş yaptığını belgeleyerek isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunan ancak, 1/10/2008 tarihinden önce tescili olmadığı gerekçesi ile geçici 16 ncı madde hükümlerinden yararlanma talebi reddedilerek isteğe bağlı sigorta primleri 30 gün karşılığı tahsil edilen sigortalının yeniden talebi halinde hakkında “Vergiden Muaf İsteğe Bağlı Sigortalı” alanı seçilerek 3/7/2009 olan tescil tarihi itibariyle geçici 16 ncı madde hükümleri uygulanacaktır.
Örnek 4- 13/7/2010 tarihinde vergiden muaf iş yaptığını belgeleyerek isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunan ancak, 1/10/2008 tarihinden önce tescili olmadığı gerekçesi ile geçici 16 ncı madde hükümlerinden yararlanma talebi reddedilmesi nedeniyle sigortalılık talebinden vazgeçen ve isteğe bağlı sigortalılığı tescil tarihi itibariyle sona erdirilen sigortalının 3/5/2011 tarihinde yeniden talepte bulunması halinde, isteğe bağlı sigortalılığı 4/5/2011 tarihinden itibaren başlatılarak geçici 16 ncı madde hükümlerinden yararlandırılacaktır.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Kanunun geçici 16 ncı maddesine göre primlerini ödemek için gelir vergisinden muaf olduğuna dair alınan “Esnaf Vergi Muafiyet Belgesinde” geçerlilik tarihinin belirtilmiş olması halinde, bu sigortalılar belgede kayıtlı geçerlilik tarihinin yazıldığı ayın sonuna kadar ilgili yıl için belirlenmiş gün sayısı üzerinden primlerini ödeyecek, geçerlilik süresinin sona erdiği ayı izleyen aybaşından itibaren primlerini 30 gün üzerinden ödemeye devam edeceklerdir.
(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Örnek 1- 17/10/2014 tarihinde vergi dairesinden almış olduğu esnaf vergi muafiyet belgesine istinaden 5/11/2014 tarihinde sigortalı işe giriş bildirgesiyle Kuruma müracaat eden sigortalı (A)’nın, 6/11/2014 tarihi itibariyle isteğe bağlı sigortalılığının başlatıldığı ve esnaf vergi muafiyet belgesindeki geçerlilik tarihinin 18/10/2017 olduğu varsayıldığında, bahse konu sigortalı 2014 yılına ilişkin primlerini 21 gün,
222
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
2015 yılına ait primlerini 22 gün, 2016 yılına ilişkin primlerini 23 gün, 2017/1 ila 2017/10 uncu aylara ilişkin primlerini 24 gün üzerinden ödeyecek, 2017/11 ve sonraki aylara ait primlerini yeni bir muafiyet belgesi almadığı takdirde 30 gün üzerinden ödeyecektir. Yeni bir muafiyet belgesi alması halinde ise belgenin Kuruma ibraz edildiği ayın başından başlanılarak geçerlilik süresinin sona erdiği ayın sonuna kadar ilgili yıl için belirlenen gün sayısı üzerinden primlerini ödeyeceklerdir.
ALTINCI BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigortalılık Sürelerinin Değerlendirilmesi
1- 1/10/2008 tarihinden önce geçen hizmetlerin değerlendirilmesi
1/10/2008 tarihinden önce;
- 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine tabi isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi,
- 1479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu maddesine tabi isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi,
- 2926 sayılı Kanunun mülga 60 ıncı maddesine tabi isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi,
- 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci ve geçici 218 inci maddelerine göre isteğe bağlı iştirakçiliği sağlananlar ile 1/10/2008 tarihinden sonra mülga 12 nci madde gereğince isteğe bağlı iştirakçiliği sağlanacakların prim ödenmiş süreleri Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi,
kapsamında hizmet olarak değerlendirilir.
2- 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalılık statüsü
Kanunun 51 inci maddesi gereğince 1/10/2008 tarihinden itibaren ilk defa isteğe bağlı sigortalı olanlar ile 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalıların 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilecektir.
6111 sayılı Kanunla, Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde yapılan değişiklikle Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden isteğe bağlı sigorta primi ödemek isteyenler 1/10/2008 tarihinden, 51 inci maddede yapılan düzenleme ile ay içinde 30 günden az çalışıp kalan sürelerini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlamak isteyenlerin 25/2/2011 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortalılık statüleri, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılacaktır.
3- Kamu idarelerinde çalışıp iş sözleşmesi askıda olanların isteğe bağlı sigortalılığı
6111 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle Kanunun 88 inci maddesinin dördüncü fıkrasına “Ancak, kamu idaresine ait işyerinde çalıştırılan sigortalıların iş sözleşmesinin askıda olduğu sürede 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmaları ya da isteğe bağlı sigortalı olmaları halinde bu sigortalılar için belirtilen şekilde çalıştıkları veya isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödedikleri sürelerle sınırlı olarak ilgili kamu idaresinden genel sağlık
223
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
sigortası primi alınmaz.” cümlesi eklenmiş olup, bu değişiklikle kamu idaresine ait işyerinde çalıştırılan sigortalıların iş sözleşmesinin askıda olduğu sürede Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmaları ya da isteğe bağlı sigortalı olmaları halinde, bu sigortalılar için belirtilen şekilde çalıştıkları veya isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödedikleri sürelerle sınırlı olarak ilgili kamu idaresinden genel sağlık sigortası primi alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu kapsamda olan kişilerin isteğe bağlı sigortaya müracaat etmeleri halinde; talepleri kabul edilerek işlemleri Genelgenin bu kısmında belirtilen açıklamalar doğrultusunda yapılacak ancak, isteğe bağlı sigorta primi ödenen süreler Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilecektir.
YEDİNCİ BÖLÜM
İsteğe Bağlı Sigorta Primlerinin Hesabı ve Ödenmesi
1- İsteğe bağlı sigorta prim oranları
İsteğe bağlı sigorta primi, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından yazılı olarak beyan edilen prime esas aylık kazancın % 32’sidir. Bunun % 20’si malullük yaşlılık ve ölüm sigortası, % 12’si genel sağlık sigortası primidir.
Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinden isteğe bağlı sigortalı olanlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi alınmadığından bunların prim oranı % 20’dir.
2- Prime esas kazancın beyanı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi olan isteğe bağlı sigortalılar 1/10/2008 tarihinden itibaren ödeyecekleri primlerini yazılı beyanda bulunmak suretiyle belirleyeceklerdir.
Sigortalıların beyanda bulunmamaları halinde ödeyecekleri prim tutarı prime esas günlük kazancın alt sınırının otuz katı olarak belirlenecektir. Sigortalıların ödeyecekleri primleri artırmaya ya da azaltmaya ilişkin beyanları, beyanın yapıldığı tarihteki aydan başlanılarak dikkate alınacak ve yapılmış olan beyan değiştirilmediği sürece sonraki aylar için de yapılmış sayılacaktır. Oniki aydan fazla prim ödemesinde bulunulmaması halinde, oniki aylık sürenin sonundan itibaren beyanın geçerliliği ortadan kalkacaktır. Beyanda bulunmayan, beyanının geçerliliği ortadan kalkan veya beyanları Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katının altında olan sigortalıların aylık prime esas kazancı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katı olarak dikkate alınacaktır.
1/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu ve 2926 sayılı Kanunun mülga 60 ıncı maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olup, bu tarihten itibaren de isteğe bağlı sigortalılıkları devam edenlerin ödeyecekleri prim tutarları prime esas kazancın alt sınırı üzerinden tahakkuk ettirilmiştir. Ancak, 1/10/2008 tarihinden itibaren sigortalının beyanı olmaksızın alt sınır dışında tahsil edilen tutarlar doğacak borçlara mahsup edilecektir.
Örnek 1- 12 nci basamak üzerinden 150,14 TL isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra ödeyeceği tutar, beyanda bulunmaması halinde genel sağlık sigortası primi dahil 204,38 TL olarak tahsil edilecektir.
224
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek 2- 12 nci basamak üzerinden 84,87 TL tarımda isteğe bağlı sigorta primi ödeyen sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra ödeyeceği tutar beyanda bulunmaması halinde genel sağlık sigortası primi dahil 204,38 TL olarak tahsil edilecektir.
3- Primlerin ödenmesi ve hizmetlerin belirlenmesi
SSİY’nin 94 üncü maddesi gereğince isteğe bağlı sigorta priminin takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde kendileri veya hak sahipleri tarafından gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenmeyen süreler, hizmet olarak değerlendirilmeyecektir.
Örnek 1- 1/1/2009 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan sigortalı, 2009 yılı Mart ayı primini 2010 yılı Şubat ayı sonuna kadar ödememiştir. Bu durumda, sigortalının 2009 yılı Mart ayı hizmet süresi olarak değerlendirilmeyecektir.
İsteğe bağlı sigortalılardan ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde gereğince prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların yaptıkları ödemeler hariç isteğe bağlı sigortalıların her ay için otuz tam gün prim ödemeleri zorunludur. Beyan edilen prim tutarından daha az miktarda prim ödenmiş olması halinde ilgili ay isteğe bağlı hizmet olarak değerlendirilmeyecektir. Eksik ödenen tutarların toplamı beyan edilen prim tutarı ve buna ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammını karşılaması halinde en eski aydan başlamak üzere prim borçlarına mahsup edilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında zorunlu sigortalılıkları sona erenlerden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunanların, zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcunun bulunması halinde, isteğe bağlı sigortaya tabi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalılık nedeniyle Kuruma olan borçlarına mahsup edilecektir.
Örnek 2- 16/11/2012 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında zorunlu sigortalılığı sona eren ve zorunlu sigortalılık dönemine ait toplam 3.500 TL prim, gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan sigortalı, 19/12/2012 tarihinde isteğe bağlı sigortalı olmuştur. Ancak, sigortalılık başlangıç tarihinden önce zorunlu sigortalılık dönemine ait borcu bulunması nedeniyle ödediği primler öncelikle zorunlu sigortalılık dönemine ait borca mahsup edilecek, söz konusu borç bitmeden isteğe bağlı sigortalılık hizmet süresi kazanımı mümkün olmayacaktır.
506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi isteğe bağlı sigortalıların Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki sürelere ait primleri Kanuna göre, 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olanların ise 5434 sayılı Kanuna göre tahsil edilecektir. Ancak, 506 sayılı Kanun gereğince isteğe bağlı sigorta prim borçlarını yapılandıranların bu borçlarının tahsili, isteğe bağlı sigortalılıklarının devamı hakkında 4958 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (K) fıkrası, 5458 sayılı Kanunun 1 ve 3 üncü maddeleri, Kanunun geçici 23, 24 ve 25 nci maddeleri hükümleri uygulanacaktır.
4- Genel sağlık sigortası hak sahipliği (Ek, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)
Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile isteğe bağlı sigortalılar 1/10/2008 tarihinden itibaren genel sağlık sigortalısı sayılmış olup, Kanunun 52 nci maddesi
225
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
gereğince bakmakla yükümlü olunan kişi dahi olsalar genel sağlık sigortası primini ödemekle yükümlüdürler.
İsteğe bağlı sigortalılar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık sigortası yardımlarından faydalanmaları için sağlık hizmeti sunucusuna başvurdukları tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası primi ödemiş olmaları ayrıca prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması gerekmektedir.
İsteğe bağlı sigortalı olanlar; bakmakla yükümlü olunan ya da hak sahibi olarak ölüm aylığı veya geliri veyahut kendi çalışmasından dolayı gelir alan kişi olsa dahi, Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayıldıklarından bunlar, genel sağlık sigortası primini de ödeyeceklerdir.
Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmayan yabancı uyruklu sigortalılar genel sağlık sigortalısı sayılmadığından, bunlardan bir yıldan daha az bir süre oturan ve isteğe bağlı sigortalı olanlardan genel sağlık sigortası primi alınmayacaktır. Ancak, oturma süresi bir yıldan fazla olanlardan oturma süresinin birinci yılının dolduğu tarihten itibaren sigortalının talepte bulunup bulunmadığına bakılmaksızın genel sağlık sigortası primi alınacaktır.”
5- İsteğe bağlı sigortalılık sürelerinin tespiti uygulaması (Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge)
Kanunun 52 nci maddesinde “ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık süreden sonra ödenen primler 89 uncu maddenin üçüncü fıkrası hükümlerine göre iade edilir.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm doğrultusunda; isteğe bağlı sigortalılığı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında devam ettirilenlerin 12 aylık sorgulama süresi içerisinde primi ödenmeyen sürelerinin tespiti program aracılığı ile yapılmakta olup, bu program ile ait olduğu aydan itibaren 12 ay içerisinde gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen ay tespit edilmekte ve bu ay için “İSTEĞE BAĞLI BORCUNUN 12 AYLIK SÜRESİ DOLDU ……..TARİHİNE HİZMET VERMEYİNİZ” uyarı mesajı gelmektedir.
Bu durumda on-line tescil ekranında “Tescil İşlemleri” menüsünde bulunan “Terk Kayıt Girişi” ekranının sigortalı türünden “İsteğe bağlı (12 ay takipli) sigortalı türünün seçilmek suretiyle uyarı mesajında belirtilen tarihten bir önceki ayın sonu itibariyle (01) kodu ile isteğe bağlı sigortalılığın sona erdirilmesi, terk tarihinden sonraki bir tarihte sigortalının beyan etmiş olduğu prim ödemesine göre tespit edilen sigortalılık başlangıç tarihinin on-line tescil ekranında “Tescil İşlemleri” menüsünde bulunan “Terk Kayıt Girişi” ekranına (05) kodu ile girilmesi gerekmektedir. Uyarı mesajında belirtilen tarihin sigortalının tescil tarihinin içinde bulunduğu ay olması ve sigortalının hiç prim ödemesinin olmaması durumunda uyarı mesajının sigortalı dosyasında saklanması ile isteğe bağlı sigortalılık on-line tescil ekranında “Tescil İşlemleri” menüsünde bulunan “Terk Kayıt Girişi” ekranının sigortalı türünden “İsteğe bağlı (12 ay takipli) sigortalı türünün seçilmek suretiyle (01) terk kodu ile tescil tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek - 13/5/2009 tarihinde isteğe bağlı sigortalı olarak tescili yapılan ancak hiç prim ödemesinde bulunmayan sigortalının bilgisayarda “İSTEĞE BAĞLI BORCUNUN 12 AYLIK SÜRESİ DOLDU 2009 yılı Mayıs TARİHİNE HİZMET VERMEYİNİZ” uyarı mesajı doğrultusunda isteğe bağlı sigortalılığı on-line tescil ekranında “Tescil İşlemleri” menüsünde bulunan “Terk Kayıt Girişi” ekranının sigortalı türünden “İsteğe bağlı (12 ay takipli) sigortalı türünün seçilmek suretiyle (01) terk kodu ile 13/5/2009 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
226
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Uyarı mesajında belirtilen tarihin sigortalının tescil tarihinin içinde bulunduğu ay olması ancak sigortalının tescil tarihinden sonraki aylarda prim ödemesinin bulunduğunun tespiti durumunda ise isteğe bağlı sigortalılık, ödenen prim tutarının cari ay ve geçmiş dönem prim borçlarını karşılayıp karşılamadığı tespit edilerek başlatılacaktır.
Örnek 1- 11/2/2011 tarihinde isteğe bağlı sigortalı olarak tescili yapılan ancak tescil tarihinden itibaren 12 aylık sorgulama süresi içinde prim ödemesinde bulunmayan ilk prim ödemesini 16/4/2014 tarihinde yapan sigortalının bilgisayarda “İSTEĞE BAĞLI BORCUNUN 12 AYLIK SÜRESİ DOLDU 2011 yılı Şubat TARİHİNE HİZMET VERMEYİNİZ” uyarı mesajı doğrultusunda isteğe bağlı sigortalılığı on-line tescil ekranında “Tescil İşlemleri” menüsünde bulunan “Terk Kayıt Girişi” ekranının sigortalı türünden “İsteğe bağlı (12 ay takipli) sigortalı türünün seçilmek suretiyle (01) terk kodu ile 11/2/2011 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 16/4/2014 tarihinde yatırılan prim tutarı cari ay primini karşılıyorsa isteğe bağlı sigortalılık (05) kodu ile ödeme yapılan tarihten 12 ay geriye doğru gitmek suretiyle tespit edilen 1/5/2013 tarihi itibariyle başlatılacaktır. Ancak sigortalının 2014 yılı 4 üncü ay içerisinde 2013 yılı 5 inci ay prim borç ve cezasını karşılayacak primi yatırmaması halinde 2013 yılı 5 inci ayının 12 aylık sorgulama süresi dışında kalması nedeniyle “İSTEĞE BAĞLI BORCUNUN 12 AYLIK SÜRESİ DOLDU 2013 yılı Mayıs TARİHİNE HİZMET VERMEYİNİZ” uyarı mesajı doğrultusunda daha önce bilgisayar kayıtlarına alınan 1/5/2013 (05) isteğe bağlı sigortalılık başlangıç tarihi iptal edilerek 1/6/2013 (05) tarihi bilgisayar kayıtlarına alınacaktır.
Örnek 2- Örnek 1 deki sigortalının 16/4/2014 tarihinde yatırmış olduğu prim tutarının cari ay prim tutarı ile birlikte 12 aylık sorgulama süresi içinde kalan en eski ayın prim borç ve cezasını karşılıyor olması halinde ise isteğe bağlı sigortalılık (05) kodu ile prim ödenen tarihten 12 ay geriye doğru gitmek suretiyle tespit edilen 1/5/2013 tarihi itibariyle başlatılacak ve isteğe bağlı sigortalılık program aracılığı ile 12 aylık sorgulama süreleri dikkate alınarak devam edecektir.
İsteğe bağlı sigortalılığı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında devam ettirilenlerin (Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendine tabi olanlar ile 51 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamındakiler) 12 aylık prim ödeme sorgulaması program aracılığı ile yapılmakta olup ayrıca giriş ve çıkış yapılmayacaktır.
6- 4/10/2000 ila 30/9/2008 tarihleri arasında yersiz sağlık primi ödeyip sağlık hizmeti alan sigortalılarla ilgili yapılacak işlemler (Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)
1479 ve 2926 sayılı Kanunlar gereğince isteğe bağlı sigortalı olup haklarında sağlık sigortası hükümleri uygulanmayan ancak sağlık sigortası primleri alınan kişilerin Kurumca sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanmış olmaları halinde, Kurumca yapılan sağlık harcamalarının, (Harcama tutarının, ödenen sağlık primini aşıp aşmadığına bakılmaksızın) sigortalıdan tahsili cihetine gidilmeyeceği gibi ödenen sağlık primlerinin iadesi de yapılmayacaktır.
Dolayısıyla 4/10/2000 ila 30/9/2008 tarihleri arasında 1479 ve 2926 sayılı Kanunlar kapsamında zorunlu isteğe bağlı sigortalılıkları kesintiye uğradıktan sonra primlerini sağlık primleriyle birlikte kesintisiz ödeyen sigortalıların, sağlık sigortası kapsamında ödemiş oldukları primler sağlık sigortası primlerine mahsup edilecektir.
Bu kapsamda bulunan sigortalılara sağlık priminin tahakkuk ettirilebilmesi amacıyla 36 kurum kodu açılmış olup Güvence Programında yer alan yetkili panelinden sigortalının bilgileri girildikten sonra (36) kurum kodunun ve değerlendirme tarihinin girilerek, sistem tarafından ödenen sağlık primlerinin mahsup işlemleri gerçekleştirilecektir.
227
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
SEKİZİNCİ BÖLÜM
5434 sayılı Kanuna Tabi İsteğe Bağlı İştirakçilik
1- 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olabilecekler
5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi iken Kanunun yürürlüğe girdiği 2008 yılı Ekim ayından önce veya sonra görevinden ayrılanlar ile bunlardan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak yeniden çalışmaya başlayıp görevlerinden ayrılanlar,
2008 yılı Ekim ayından önce veya sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi görevinden ayrılıp Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmakta iken sigortalılıkları sona erenler,
gerekli şartları taşımaları halinde 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin son paragrafı uyarınca isteğe bağlı iştirakçi olabileceklerdir.
Örnek 1– 30/8/2000 tarihinde teğmen olarak 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayan ve 16/10/2011 tarihinde istifaen görevinden ayrılan ilgili 10/1/2012 tarihinde isteğe bağlı iştirakçi olmak için Kurumumuza başvurması ve gerekli şartları taşıması halinde 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin son paragrafı uyarınca isteğe bağlı iştirakçi olabilecektir.
2- 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olamayacaklar
5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesinin son paragrafı uyarınca;
- Herhangi bir nedenle kurumlarınca görevlerine son verilmiş veya Devlet memurluğundan çıkarılmış olanlar,
- 657 sayılı Kanunun 48 nci maddesinin (A) 5 bendi uyarınca taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmaları nedeniyle Devlet Memurluğuna alınma şartlarını kaybetmiş olanlar,
- 657 sayılı Kanunun 96 ncı maddesi uyarınca olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde veya genel hayata müessir afetlere uğrayan yerlerdeki Devlet memurlarından, yerine atanacaklar gelip işe başlamadan görevlerini bırakanlar,
- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine, 506 sayılı Kanunun Geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklara ve Ülkemiz ile ikili sosyal güvenlik anlaşması yapılmış olan ülkelerdeki sigorta mercilerinden herhangi birine tabi zorunlu yada isteğe bağlı sigortalı olanlar,
- Kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alanlar,
isteğe bağlı iştirakçi olamayacaklardır.
228
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
Örnek 1- 18/11/2009 tarihinde kadrolu öğretmen olarak göreve başlayan ve 16/7/2011 tarihinde istifaen bu görevinden ayrılan sigortalı 22/7/2011 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmak için Kuruma müracaat etmiştir. Kanunun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunmayan sigortalının 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmasına imkan bulunmamakta olup, talep etmesi halinde durumu Kanun uyarınca incelenecektir.
Örnek 2- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca sigortalı iken 15/8/2006 tarihinde 25 yıl 6 ay hizmeti üzerinden emekliye ayrılan sigortalı 24/8/2011 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmak için Kuruma müracaat etmiştir. Kendi çalışmasından dolayı gelir/aylık alan sigortalının gerek 5434 sayılı Kanun gerekse Kanun uyarınca isteğe bağlı sigortalı olmasına imkan bulunmamaktadır.
3- 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçiliğin şartları ve başvuru
5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmak isteyenlerin,
- 657 sayılı Kanuna ve diğer personel kanunları ile kendi kuruluş kanunlarına göre en az 10 yıl çalışmış olmaları,
- Memuriyet görevinden istifa etmek veya müstafi sayılmak suretiyle ayrılmış olmaları,
- Memurluktan ayrıldıktan sonra altı ay geçmeden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi uyarınca sigortalı çalışmaya başlayanların ise zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren altı ay içinde Kuruma yazılı olarak müracaat etmeleri,
halinde 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi gereğince isteğe bağlı iştirakçilikleri sağlanacaktır.
10 yıllık sürenin hesabında fiili hizmet süresi zammı, itibari hizmet süresi, ücretsiz izinli geçen süreler, hizmet borçlanmaları ile benzeri süreler dikkate alınmayacaktır.
5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı iştirakçi olmak isteyenler 5434 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı sigortalı olarak ilgilendirilmesi istemini içeren dilekçe veya www.sgk.gov.tr internet adresinin form dilekçeler bölümünden doldurulacak dilekçe ile (Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Daire Başkanlığına müracaat edeceklerdir.
Örnek 1- 16/8/1997 tarihinde Devlet memuru olarak 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayan ve 24/8/2011 tarihinde istifaen bu görevinden ayrılan sigortalı 5/9/2011 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmak için Kuruma müracaat etmiştir. Buna göre, 10 yıldan fazla hizmeti bulunan sigortalı, başvurusunu takip eden aybaşı olan 15/9/2011 tarihinden itibaren isteğe bağlı iştirakçi olarak Kurumumuzla ilgilendirilecektir.
Örnek 2- 15/8/2006 tarihinde devlet memuru olarak 5434 sayılı Kanuna tabi göreve başlayan ve 12/7/2011 tarihinde istifaen bu görevinden ayrılan sigortalı 16/8/2011 tarihinde 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmak için Kuruma müracaat etmiştir. Buna göre, başvuru tarihi itibarıyla toplam hizmet süresi 10 yıldan az (4 yıl 11 ay) olan sigortalının 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olmasına imkan bulunmayıp, talep etmesi halinde durumu Kanun uyarınca incelenecektir.
229
Sigortalılık İşlemleri
2013/11 GENELGE
SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı
4- 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçilerin ödemesi gereken kesenek ve kurum karşılığı tutarı
İsteğe bağlı iştirakçilerin ödemesi gereken bir aylık kesenek ve karşılık tutarı sigortalının görevinden ayrıldığı tarihteki derece kademesinin göstergesi, varsa bu dereceye ait ek gösterge rakamının müracaat ettiği tarihteki katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutara o tarihte yürürlükte olan taban aylığı, kıdem aylığı, emeklilik tazminatı tutarı ilave edilmek suretiyle bulunacak toplam tutarın %16 emeklilik keseneği ve %20 kurum karşılığı olmak üzere toplam %36’sıdır.
Ayrıca, 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi uyarınca isteğe bağlı iştirakçi olarak Kurumumuzla ilgilendirilenler 1/1/2012 tarihinden itibaren isteklerine bakılmaksızın %12 oranındaki genel sağlık sigortası primlerinin tamamını da kendileri ödeyeceklerdir.
5- 5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçiliğin sona ermesi
5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçiliği sağlananların,
Toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan fazla emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarının süresi içinde yatırılmaması,
İsteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilendirildikten sonra, zorunlu sigortalı olmalarını gerektirecek çalışmaya başlamaları,
İsteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilenmek isteğinden vazgeçenlerin bu isteklerini Kuruma yazılı olarak bildirmeleri,
halinde isteğe bağlı iştirakçiliklerine son verilecektir.
Toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan fazla emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarının süresi içinde yatırılmaması veya isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilenmek isteğinden vazgeçenlerin 5434 sayılı Kanunun mülga 12 nci maddesi uyarınca tekrar isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgilendirilmelerine imkan bulunmayıp, talep etmeleri halinde Kanun uyarınca isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.