SİGORTALILIK SÜRELERİNİN BİRLEŞTİRİLMESİ

6 aylar önce 350

BİRİNCİ BÖLÜM

2008 Yılı Ekim Ayı Başından Önce Geçen Hizmetlerin Çakışması

1- 2925 sayılı Kanun hariç diğer kanunlara tabi geçen hizmetlerin çakışması

506 sayılı Kanunun mülga 2 nci maddesinde bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanların sigortalı sayılacağı, 3 üncü maddesinin (I/F) bendinde ise kanunla kurulu sosyal güvenlik kurumlarına prim veya kesenek ödeyenlerin sigortalı sayılmayacakları öngörülmüştür.

1479 sayılı Kanunun mülga 24 üncü maddesinin (I) numaralı bendine göre sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, esnaf ve sanatkarlar ile diğer bağımsız çalışanlardan ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar ile gelir vergisinden muaf olanlardan esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşuna usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar, kollektif şirketlerin ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları, limited şirketlerin ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, donatma iştirakleri ortakları, anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi olan ortakları sigortalı sayılmıştır.

1479 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (II/c) fıkrasına göre, kanunla veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kuruluşlarına prim veya kesenek ödeyenlerle bu tür kuruluşlardan malullük veya yaşlılık aylığı ile daimi tam iş göremezlik geliri almakta olanlar, aylık veya gelir bağlanması için talepte bulunmuş olanların (dul ve yetim aylığı veya Sosyal Sigortalar Kurumundan geçici veya sürekli kısmi iş göremezlik geliri alanlar hariç) sigortalı sayılamayacakları hükme bağlanmıştır.

Sosyal güvenlik kurumları arasında 2829 sayılı Kanunun uygulamasından doğan işlemlere ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesiyle Bu Kurumlar Arasında Diğer İşlemlere İlişkin Protokolün “Hizmet Çakışmaları” başlıklı 10 uncu maddesinde Sosyal Sigortalar Kurumu ile Bağ-Kur arasındaki hizmet çakışmalarında, ilgili kanunlarda aksine bir hüküm olmadığı takdirde önce başlayan hizmetin geçtiği kurumdaki sigortalılık sona ermedikçe diğer kurumdaki sigortalılığın geçerli sayılmayacağı hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca, geçici iş göremezlik dolayısıyla geçen süreler ile hafta sonu ve resmi tatil süreleri dışında sigortalılığın kesintiye uğraması halinde kesinti tarihinden itibaren sonra başlayan sigortalılık esas alınmaktadır.

1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesi gereğince sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 4/10/2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri 4/10/2000 tarihinden itibaren, Kanunun 1/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren geçici 8 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 1/10/2008 tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğünün 1/10/2008 tarihinden itibaren başlayacağından hizmet çakışmalarında bu husus dikkate alınarak işlem yapılır.

268

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortaya devam etmekte iken, 1479, 2925 veya 2926 sayılı kanunlara tabi çalışmaları bulunanların isteğe bağlı sigortalılıkları, 1/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilerek 4 üncü madde kapsamındaki sigortalılıkları başlatılacaktır.

(Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın devam ettirilmesinde bu Genelgenin ikinci kısım, birinci bölüm “3.4- 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi çalışması olanlar” alt başlıklı bölümde belirtilen açıklamalar doğrultusunda işlem yapılır.

1/10/2008 tarihinden önce 506 ve 1479 sayılı Kanunların mülga hükümlerine tabi olarak aynı anda geçen hizmetlerin sigortalılara mal edilmesinin usul ve esasları devredilen Sosyal Sigortalar Kurumunun 9/2/1993 tarihli ve 16-60. Ek Genelgesi ile devredilen Bağ-Kur Genel Müdürlüğünün 6/8/1993 tarihli ve 1993-1 sayılı Talimatı ile belirlenmiştir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılığı devam ederken, 2008 yılı Ekim ayı başından önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya başlayanlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki çalışmaları sona ermeden (b) bendi kapsamına alınmayacaklardır. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılar hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır.

Kanunun geçici 7 nci maddesinde, 2008 yılı Ekim ayı başına kadar 506, 1479, 2925, 2926, 5434 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibari hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık sürelerinin tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirileceği öngörüldüğünden, 2008 yılı Ekim ayı başına kadar geçen hizmetler yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda değerlendirilecektir.

2- 4/10/2000-1/10/2008 tarihleri arasında 1479 ve 2926 sayılı Kanunlara tabi geçen hizmetlerin çakışması

1/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanunun mülga 24 üncü maddesinde belirtilen çalışmalarının bulunması nedeniyle sigortalılığı başlatılan ve bu tarihten önce sona erenlerden 1/10/2008 tarihinden sonra yine bu tarihten önce başlayan, sona eren veya devam eden çalışmaları bulunduğu tespit edilenlerin vergi mükellefiyetlerinin başladığı tarih itibariyle yeniden sigortalılıkları başlatılacaktır.

Örnek 1- Sigortalının 1/1/2001 tarihinde 1479 sayılı Kanuna göre başlatılan sigortalılığı, 31/12/2004 tarihinde vergi mükellefiyetinin sona ermesi nedeniyle aynı tarih itibariyle sona erdirilmiştir. 5/7/2006 tarihinde başlayan ve devam eden vergi mükellefiyeti bulunduğu 1/10/2008 tarihinden sonra anlaşılan sigortalının sigortalılığı 5/7/2006 tarihinde başlatılacaktır.

1/10/2008 tarihinden önce 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlayan ve bu tarihten sonra da devam edenlerden, 1/10/2008 tarihinden sonra 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde belirtilen çalışması bulunduğu tespit edilenlerin tarım sigortalılıkları sona ermediği sürece (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerine tabi sigortalılıkları başlatılmayacaktır.

Örnek 2- 1/8/2000 tarihinde 2926 sayılı Kanuna göre tarım sigortalılığı başlatılan ve halen devam eden sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra ticaret sicil memurluğundan intikal eden bilgilerde 7/5/2000 tarihinde limited şirket ortağı olduğu ve bu ortaklığının devam ettiği tespit edilmiştir. Bu durumda sigortalının tarım sigortalılığı 1/10/2008 tarihinden sonra da devam

269

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

ettirilecek, sigortalılık devam ettiği sürece şirket ortaklığından dolayı sigortalılık başlatılmayacaktır. Sigortalının tarım sigortalılığının 7/3/2009 tarihinde sona ermesi halinde bu defa sigortalılığı bu tarih itibariyle sona erdirilecek, aynı tarih itibariyle şirket ortaklığına istinaden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendine göre sigortalılığı başlatılacaktır.

1/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olup, 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalılığının başlatıldığı tarihten önceki bir süreye ait 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaralı alt bentlerine tabi devam eden çalışmaları bulunduğu tespit edilenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları 1/10/2008 tarihi itibariyle sona erdirilecek, 1/10/2008 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaralı alt bentlerine tabi sigortalılıkları başlatılacaktır.

Örnek 3- İsteğe bağlı sigortalılığı 1/7/2002 tarihinde başlayan ve halen devam eden sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra vergi dairesinden intikal eden bilgilerde serbest meslek kazancından dolayı 2/2/2002 tarihinde başlayan ve devam eden vergi kaydının olduğu tespit edildiğinde, 1/7/2002 tarihinde başlayan isteğe bağlı sigortalığı 1/10/2008 tarihine kadar devam ettirilip bu tarih itibariyle sigortalılığı sona erdirilecek, aynı tarih itibariyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalılığı başlatılacaktır.

(Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) 1/10/2008 tarihinden önce 1/7/2002 tarihinde 1479 sayılı Kanunun 79 uncu maddesine göre isteğe bağlı sigortalılığı başlatılan sigortalının 30/6/2005 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı sona ermiştir. 1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalılığının sona erdiği tarihten sonraki bir tarihte 2/6/2006 tarihinde başlayan vergi mükellefiyetinin bulunduğu ve halen devam ettiği tespit edilmiştir. Sigortalının vergi başlangıç tarihi olan 2/6/2006 tarihinde (06) kodu ile yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek 4- 28/12/1987 tarihinde 1479 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalılığı başlatılan sigortalının vergi kaydı 29/6/1988 tarihinde sona ermiştir. 1/8/1988 tarihinde başlayan isteğe bağlı sigortalılığı kesintisiz olarak devam etmekteyken 7/3/2011 tarihinde tahsis talebinde bulunması üzerine yapılan inceleme sonucunda sigortalının 15/9/1994 ile 31/12/1998 tarihleri arasında vergi kaydının bulunduğu tespit edilmiştir. Bu durumda isteğe bağlı sigortalılığı kesintisiz olarak devam ederken vergi kaydı Kanunun yürürlük tarihinden sonra tespit edildiğinden bu vergi kayıtlarına istinaden 15/9/1994 ile 31/12/1998 tarihleri arasındaki zorunlu sigortalı olarak değerlendirilmeyecektir.”

1/10/2008 tarihinden önce 2108 sayılı Kanuna göre köy veya mahalle muhtarlığına seçilmesi nedeniyle 1479 sayılı Kanuna göre muhtar sigortalılığı devam edenlerin 1/10/2008 tarihinden sonra muhtar sigortalılığın başladığı tarihten önceki bir süreye ait Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentlerine tabi çalışması devam edenlerden muhtarlık görevi nedeniyle 1/10/2008 tarihinden sonra da sigortalıkları devam edenlerin muhtar sigortalılıkları devam ettiği sürece Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentleri kapsamına alınmayacaklardır.

(Teselsül, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) Örnek 5- 28/3/2004 tarihinde yapılan mahalli seçimlerde muhtar seçilmesi nedeniyle söz konusu tarih itibariyle muhtar sigortalılığı başlatılan sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra bu sigortalılığı devam ederken vergi dairesinden intikal eden belgede ticari kazançtan dolayı 1/7/2007 tarihinde başlayan ve devam eden basit usulde vergi mükellefiyetinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu durumda sigortalının 28/3/2004 tarihinde başlayan muhtar sigortalılığı 1/10/2008 tarihinden sonra da devam ettiğinden vergi mükellefiyetine istinaden herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

270

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

1/10/2008 tarihinden önce l479 sayılı Kanunun mülga 79 uncu maddesine göre isteğe bağlı sigortalılığı devam ederken 1/10/2008 tarihinden sonra 28/3/2004 tarihinde muhtar seçildikleri tespit edilenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları 30/9/2008 tarihi itibariyle sona erdirilecek, muhtar sigortalılıkları 1/10/2008 tarihi itibariyle başlatılacaktır.

(Teselsül, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) Örnek 6- 1/2/2003 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığı başlayan ve devam eden sigortalının 1/10/2008 tarihinden sonra ilçe mülki amirliğinden intikal eden bilgilerden 28/3/2008 tarihinde muhtar seçildiği tespit edilmiştir. Bu durumda, sigortalının isteğe bağlı sigortalılığı 30/9/2008 tarihinde sona erdirilecek 1/10/2008 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki muhtar sigortalılığı başlatılacaktır.

3- 1479 sayılı Kanunun ek geçici 6 ncı maddesi

1479 sayılı Kanunun ek geçici 6 ncı maddesi gereğince 8/5/2008 tarihine kadar T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen emekli sandıkları ile kanunla kurulu diğer emekli sandıklarınca kendilerine yaşlılık, malullük veya ölüm aylığı bağlananların, 1/10/1972 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanun kapsamı dışında sayılacağı, ancak, 1479 sayılı Kanuna tabi hizmet süreleri, diğer kurum ve sandıklara bildirilmiş ise bu hizmetlerin geçerli sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Değiştirilen hüküm doğrultusunda 1/10/1972-8/5/2008 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı olan ve olması gerekenlerin sigortalılıklarının başlangıç tarihinden sonraki bir tarihten 8/5/2008 tarihine kadar geçen süre içerisinde 5434, 2926 ve 506 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde belirtilen diğer emekli sandıklarınca kendilerine malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmış olanlar ile ölümleri sebebiyle hak sahiplerine aylık bağlanmış bulunanların 1/10/1972 tarihinden başlanmak üzere sigortalılıkları başlangıç tarihi itibari ile iptal edilecektir.

1479 sayılı Kanuna tabi sigortalıların 2829 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde bildirilmiş olan hizmet süreleri ise geçerli sayılacak bildirilen bu hizmet süreleri kesinlikle iptal edilmeyecektir.

(Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Kendilerine diğer sosyal güvenlik kuruluşlarınca malullük ve yaşlılık aylığı bağlanan sigortalıların 2/8/2003 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanuna tabi çalışmalarının devam ettiği tespit edilenler hakkında mülga ek 20 nci madde gereğince 29/2/2016 tarihine kadar sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanacaktır.

4- 2925 sayılı Kanuna tabi hizmetlerin diğer kanunlara göre geçen hizmetlerle çakışması

4.1- Tarım sigortasının başlangıç tarihinin belirlenmesi

2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılık;

a) 1984 yılı içinde başvuranların, istek tarihini takip eden ay başından,

b) 1/1/1985 ile 31/12/1998 tarihleri arasında başvuranların istek tarihini izleyen yılbaşından,

c) 1/1/1999-7/9/1999 (hariç) tarihleri arasında başvuranların 1/1/2000 tarihinden, bunlardan yeniden yazılı talepte bulunanların ise 1/10/1999 tarihinden itibaren,

d) 8/9/1999 tarihinden sonra başvuranların istek tarihini takip eden aybaşından, itibaren başlamaktadır.

271

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Bu itibarla, tarım sigortalılığının başladığı tarihte 506 veya 1479 sayılı kanunlara tabi çalışmasının bulunduğu tespit edilenlerin sigortalılık başlangıç tarihleri bu kanunlara tabi çalışmanın sona erdiği tarihe göre yukarıdaki sigortalılık başlangıç tarihleri göz önüne alınarak belirlenecektir.

Örnek 1- Sigortalı 24/12/1997 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olmak için istek ve tescil belgesi ile Kuruma müracaat etmiş ve 1/1/1998 tarihinden itibaren başlayan tarım sigortası primlerini düzenli olarak ödemiştir. Daha sonra yapılan incelemede sigortalının 4/6/1987-15/8/1998 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi çalıştığı tespit edilmiş olup, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı, yeni bir istek ve tescil belgesi alınmaksızın 506 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının sona erdiği 15/8/1998 tarihini takip eden yılbaşı olan 1/1/1999 tarihinden itibaren başlatılacak, bu tarihten önce ödenen tarım sigortası primleri iptal edilecektir.

Örnek 2- Sigortalı 15/10/1999 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olmak için Kuruma müracaat etmiş tarım sigortalılığı 1/11/1999 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Daha sonra 14/8/1999 tarihinde başlayan ve 31/3/2001 tarihinde sona eren 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık sürelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu sigortalının 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edilecek, 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın sona erdiği 31/3/2001 tarihini takip eden aybaşı olan 1/4/2001 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek 3- 8/10/1997 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olmak için Kuruma müracaat eden sigortalının tarım sigortalılığı 1/1/1998 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Daha sonra, 12/08/1993-27/5/1998 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı tespit edildiğinden, bu sigortalının 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın sona erdiği 27/5/1998 tarihini takip eden yılbaşı olan 1/1/1999 tarihinden itibaren başlatılacak, bu tarihten önce ödenen tarım sigortası primleri iptal edilecektir.

Örnek 4- 9/7/1982 tarihinde başlayan vergi mükellefiyetine istinaden aynı tarih itibariyle 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatılan ve halen sigortalılığı devam eden sigortalının 1/1/1994 ile 31/12/1997 tarihleri arasında 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortası primi ödediği tespit edilmiştir. Bu sigortalının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ederken, prim ödediği 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının başlangıç tarihi itibariyle iptal edilmesi gerekmektedir.

Örnek 5- Sigortalının 11/9/1997 tarihi itibari ile vergi kaydı başlamasına rağmen 4/10/2000 tarihine kadar kayıt ve tescil işlemini yaptırmaması nedeniyle 4/10/2000 tarihi itibari ile sigortalılığı başlatılmıştır. Ancak, daha sonra sigortalı 1/1/1987 tarihinden itibaren başlayan ve muntazaman prim ödediği 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının bulunduğu tespit edildiğinden, 4/10/2000 tarihinde başlatılan 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık iptal edilecektir.

Örnek 6- 1/1/2001 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatılan ve primlerini muntazaman öderken daha sonraki bir tarihte kuruma intikal eden sigortalılık belgesinde 18/4/1999 tarihinde yapılan mahalli idareler seçiminde muhtar seçilen ve bu görevinin halen aralıksız olarak devam eden sigortalının 1/1/2001 tarihinde başlayan 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edilecek ilk muhtar seçildiği 18/4/1999 tarihi itibariyle 2108 sayılı Kanuna tabi sigortalılık başlatılıp devam ettirilecektir.

272

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

4.2- 2925 sayılı Kanun ile 1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesi kapsamındaki hizmetlerin çakışması

1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci madde hükmü gereğince; sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 4/10/2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri 4/10/2000 tarihinden itibaren başlar. Ancak, 1479 sayılı Kanuna göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olanların sigortalılıkları 2/8/2003 tarihinden itibaren 6 ay içinde müracaat etmeleri halinde, 20/4/1982-4/10/2000 tarihleri arasındaki vergi kayıtlarını belgelemek ve belgelenen bu sürelere ilişkin olarak 1479 sayılı Kanunun 49 uncu ve ek 15 inci maddelerine göre hesaplanacak prim borçlarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde ödeme tarihinde bulundukları gelir basamağının yürürlükte olan prim tutarı üzerinden ödemeleri kaydıyla, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmektedir.

2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın değerlendirilmesinde, sigortalıların 1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesinden yararlanıp yararlanmadığına dikkat edilecektir.

Örnek 1- 1/10/1993 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olmak için Kuruma müracaat eden sigortalının tarım sigortalılığı 1/1/1994 tarihi itibariyle başlatılmıştır. Daha sonra 12/3/2004 tarihinde kurum kayıtlarına intikal eden belgede, 1/1/1993 tarihinde başlayan ve devam eden ticari kazançtan dolayı vergi mükellefiyetinin bulunduğu tespit edilmiştir. 1/1/1993 tarihinde başlayan vergi mükellefiyetine istinaden Kuruma başvurarak kayıt ve tescil işlemini yaptırmayan, Kurumca da re’sen tescil edilmeyen bu sigortalının 1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesine istinaden 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının 4/10/2000 tarihinde başlatılması, 1/10/1993 tarihinde başlayan 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının (geçici 18 inci maddeye göre vergi borçlanması yapamadığından) 1479 sayılı Kanuna tabi tescil edildiği 4/10/2000 tarihinden 1 gün önce 3/10/2000 tarihinde sona erdirilmesi gerekmektedir.

Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 1479 sayılı Kanunun geçici 18 inci maddesi hükmü gereğince 1/1/1993-4/10/2000 tarihleri arasındaki vergi mükellefiyet sürelerini borçlanıp primini de süresinde ödediği varsayıldığında, bu sigortalının 4/10/2000 tarihinde başlatılan 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ettirilecek, 1/1/1994 tarihinde başlatılan 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı ise tescil tarihi itibariyle iptal edilecektir.

4.3- 2925 sayılı Kanun ile 1479 sayılı Kanunun ek 19 uncu maddesi kapsamındaki hizmetlerin çakışması

1479 sayılı Kanunun ek 19 uncu maddesi gereğince 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre kayıt ve tescili yapıldığı halde, beş yıl ve daha fazla süreye ilişkin prim borcu bulunan sigortalılardan;

Bu sürelere ilişkin prim borçlarını Kurumca yapılacak bildirimde belirtilen süre içerisinde ödemeyenlerin, daha önce prim ödemişlerse ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle, prim ödemesi bulunmayanların ise tescil tarihi itibariyle sigortalılıklarının durdurulması gerekmektedir.

Örnek 1- Sigortalı 1479 sayılı Kanuna tabi 1/3/1989 tarihinden itibaren vergi mükellefiyetine istinaden sigortalılığı başlatılıp devam etmekte iken, 1/1/1991 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortasına prim ödemiştir. Sigortalı 1479 sayılı Kanuna tabi beş yıldan fazla prim borcu bulunması nedeniyle ek 19 uncu maddeden yararlanmak için müracaat etmiştir. Bu durumda, sigortalının hiç prim ödemesinin bulunmaması nedeniyle 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı 1/3/1989 tarihi itibariyle durdurulacak ve 2925 sayılı Kanuna tabi

273

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

1/1/1991 tarihinden itibaren ödediği tarım sigortalılığı ise geçerli sayılacaktır. (Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) Ancak sigortalının 1/3/1989 tarihinde başlayan vergi kaydı devam ettiğinden 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı hakkında bu Genelgenin ikinci kısım, birinci bölüm “3.4- 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi çalışması olanlar” alt başlıklı bölümde belirtilen açıklamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Örnek 2- Sigortalının 2926 sayılı Kanuna tabi 1/7/1995 tarihinden itibaren tarımsal faaliyetinin bulunması nedeniyle aynı tarih itibariyle sigortalılığı başlatılmıştır. Ancak, daha sonra sigortalının 1/1/1996 tarihinden itibaren de 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortasına prim ödemeye başladığı tespit edilmiştir. 2926 sayılı Kanuna tabi beş yıldan fazla prim borcu bulunması nedeniyle ek 19 uncu maddeden yararlanmak için müracaat eden ve prim borcunun bir kısmını ödeyen sigortalının en son ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu olan 31/3/1998 tarihi itibariyle 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı durdurulmuştur. Bu durumda, sigortalının 1/1/1996-31/3/1998 tarihleri arasındaki 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılık süresi iptal edilecek, iptal işleminden sonra 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın durdurulduğu 31/3/1998 tarihini takip eden yılbaşı olan 1/1/1999 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ettirilecektir.

4.4- 2925 sayılı Kanun ile tevkifata istinaden 2926 sayılı Kanuna göre yapılan tescile dayalı hizmetlerin çakışması

2926 sayılı Kanunun uygulanmasına illerde farklı tarihlerde başlanılmış olması ve çiftçilerin 2926 sayılı Kanun kapsamına giriş tarihlerinin farklılık göstermesi nedeniyle, sigortalıların 2926 sayılı Kanuna göre tescillerinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, anılan Kanun kapsamına girebilecek nitelikte kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyete başladıkları tarih ve illerin kapsama alındıkları tarih dikkate alınarak (EK-24) sigortalılık başlangıç tarihleri tespit edilir.

Örnek 1- Sigortalı 10/12/1986 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortasına müracaat etmiş ve 1/1/1987 tarihinden itibaren sigortalılığı başlatılarak 31/12/1999 tarihine kadar tarım sigortası primlerini düzenli olarak ödemiştir. Daha sonra yapılan incelemede, sigortalının bulunduğu ilde 2926 sayılı Kanunun uygulanmasına 29/5/1984 tarihinde başlandığı, 1/1/1986-18/7/1993 tarihleri arasında 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının bulunduğu anlaşıldığından, sigortalının bu süredeki 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edilecek, tarım sigortalılığı 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının sona erdiği tarihi takip eden yılbaşı olan 1/1/1994 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.

Örnek 2- Sigortalı 1/1/1984 tarihinden itibaren tarımsal faaliyetini sürdürmekte iken, 1/1/1987 tarihi itibariyle 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı başlatılmıştır. Sigortalının bulunduğu ilde 2926 sayılı Kanun uygulamasına 1/7/1993 tarihinde geçilmiş olup, 1/7/1993 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanun kapsamında sigortalılığı başlatılan sigortalının 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edileceğinden 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı kesintisiz devam ettirilecektir.

Örnek 3- Sigortalı 1/1/1985 tarihinden itibaren başlayan ve kendi nam ve hesabına tarımsal faaliyetini sürdürmekte iken, 1/1/1989 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı başlatılmış, 31/12/2001 tarihine kadar da primlerini ödemiştir. Sigortalının

274

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

bulunduğu ilde 2926 sayılı Kanun uygulamasına 1/1/1985 tarihinde geçilmiş olması ve bu sigortalı tarımsal faaliyetinden dolayı 1/1/1988 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanuna tabi kayıt ve tescili yapıldığından, bu Kanuna tabi sigortalılığı geçerli sayılıp 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edilecektir.

4.5- 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığının devam ettiği süredeki çakışmalar

4.5.1- 2925 sayılı Kanun ile 1479 sayılı Kanuna tabi hizmetlerin çakışması

2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalısı olanlardan, sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başlayanların sigortalılıkları 6 ncı maddenin (c) bendi gereğince prim veya kesenek kesilmeye başlandığı tarihten itibaren sona ermekte, bu şekilde sigortalılıkları sona erip de sosyal güvenlik kanunları ile ilgilerinin kesilmesi nedeniyle prim veya kesenek ödenmesine son verilenlerin sigortalılıkları ise aynı bent hükmü gereğince prim veya kesenek ödenmesine son verildiği tarihi izleyen aybaşından itibaren kendiliğinden başlamaktadır.

Ancak, 1479 sayılı Kanun kapsamına girmeden önce kanunla veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kanunlarına tabi prim veya kesenek ödeyenler, 1479 sayılı Kanunun mülga 24 üncü maddesinin (II/c) bendine göre sigortalı sayılmadıklarından, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları devam etmekte iken kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları sona erdirilmeyecek, 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık ise 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığının sona erdiği tarihten sonra başlatılacaktır. (Değişik, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığın devam ettirilmesinde bu Genelgenin ikinci kısım, birinci bölüm “3.4- 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi çalışması olanlar” alt başlıklı bölümde belirtilen açıklamalar doğrultusunda işlem yapılır.

Örnek 1- 1/1/1986 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi prim ödeyen sigortalı 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı olarak 12/4/1991 tarihinden itibaren çalışmaya başladığı işyerinden 26/5/1994 tarihinde ayrılmıştır. Bu durumda sigortalının 12/4/1991-26/5/1994 süresi tarım sigortası iptal edilecek 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı yeniden istek ve tescil belgesi alınmaksızın işyerinden ayrıldığı 26/5/1994 tarihini takip eden aybaşı olan 1/6/1994 tarihinden itibaren devam ettirilecektir.

Örnek 2- 1/1/1988 tarihinde 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlayan ve primlerini düzenli ödeyen sigortalının 16/3/1992-31/12/1995 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık süreleri bulunmaktadır. Bu sigortalının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık sürelerinin bulunduğu tarihte 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ettiğinden sigortalının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı iptal edilecek, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı ise devam ettirilecektir.

Örnek 3- 1/3/2000 tarihinden itibaren 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı olarak prim ödeyen sigortalının, 1/6/2001 tarihinde 2926 sayılı Kanun kapsamına girmesi nedeniyle aynı tarih itibariyle 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatılmıştır. Bu sigortalının 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının iptal edilerek, 1/3/2000 tarihinde başlatılan 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ettirilecektir.

4.5.2- 2925 sayılı Kanun ile 2926 sayılı Kanuna tabi hizmetlerin çakışması

2926 sayılı Kanun kapsamına girmeden önce kanunla veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulu sosyal güvenlik kanunlarına tabi prim veya kesenek ödeyenler 2926 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalı sayılmadıklarından, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları devam etmekte iken kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyete

275

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

başlayanların 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları sona erdirilmeyecek, 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılık ise 2925 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığının sona erdiği tarihten sonra başlatılacaktır.

Ancak, 2926 sayılı Kanun kapsamında bulundukları halde Kuruma kayıt ve tescillerini yaptırmayan ve Bakanlar Kurulu kararı gereğince 1/4/1994 tarihinden itibaren sattıkları ürün bedellerinden tevfikat yapılanların sigortalılıkları, tevkifat tutarının Kurum hesaplarına intikal etmesi şartı ile ilk tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılmaktadır. Bu durumda 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılık tevkifata istinaden tescilin yapıldığı tarih itibariyle sona erdirilecektir.

Örnek- 1/1/1985 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu halde Kuruma kayıt ve tescilini yaptırmayan, Kurumca da re’sen tescil edilemeyen ve 1/1/1990 tarihinden itibaren de 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlayan sigortalının 21/4/1994 tarihinde sattığı ürün bedelinden tevkifat yapılmış, bu tevkifata istinaden de 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı 1/5/1994 tarihinden itibaren başlatılarak devam ettirilmiştir. Bu durumda sigortalının 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı tevkifat kesintisine istinaden tescilinin yapıldığı 1/5/1994 tarihinden bir gün önce 30/4/1994 tarihinde sona erdirilecektir.

5- 5434 sayılı Kanuna tabi hizmetlerin diğer kanunlara göre geçen hizmetlerle çakışması

5434 sayılı Kanuna tabi hizmetler ile diğer kanunlara tabi hizmetlerin çakışması halinde, devredilen Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünün 14/10/1998 tarih ve 12-89 Ek sayılı Genelge ve eki Protokolün 10 uncu maddesi uyarınca 5434 sayılı Kanuna tabi geçen sigortalılık süreleri geçerli sayılacak, diğer sigortalılık süreleri ise iptal edilecektir.

6- 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalıların kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini sigortalı göstermesi

(Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) Şirket ortağı olup aynı zamanda bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işverenin yanında çalışan kimselerin 2008/Ekim ayı başından önce tabi olacakları sosyal güvenlik kuruluşu devredilen Sosyal Sigortalar Kurumunun 9/2/1993 tarihli ve 16-60. Ek Genelgesine (devredilen Bağ-Kur 6/8/1993 tarihli ve 1993-1 sayılı Talimat) göre belirlenmekte olup, söz konusu Genelge gereğince sigortalılıkları sürerken çalıştıkları işyerine veya başka bir şirkete ortak, anonim şirkette ise kurucu ortak veya yönetim kurulu üyesi ortak oldukları takdirde 506 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar 1479 sayılı Kanuna tabi tutulmayacakları, kollektif şirket ve adi şirket ortaklarının ise aynı şirkette hizmet akdine dayanarak çalışmalarına yasal olarak imkan bulunmadığından 506 sayılı Kanuna tabi sigortalı olmayacakları talimatlandırılmıştır.

Öte yandan, gerek 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda tanımlanan hizmet akdinde gerekse iş mevzuatında tanımlanan iş sözleşmesinde hizmet akdi işçinin muayyen veya gayri muayyen bir zamanda hizmet görmeyi ve iş sahibinin de bu hizmetin karşılığında ona bir ücret vermeyi taahhüt ettiği sözleşme olarak tanımlanmış olduğundan, hizmet akdi içinde, hukuki bağlılık (işverenin emir ve talimatına göre hareket etmek), süre (işin veya akdin süresi), hizmet (işçinin işverene bedeni veya fikri emek vaadi) ve ücret (hizmetin karşılığında ödenecek bedel) unsurları bulunmakta bu durumda kendi kurduğu işyerinde başkaca sigortalı çalıştırmayıp kendini

276

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

sigortalı gösteren kişilerin 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılmalarına imkan bulunmadığı gibi bu gibi işyerlerinin işyeri olarak da sayılmaması gerekmektedir.

Yine, sosyal güvenlik kurumları arasında 2829 sayılı Kanunun uygulamasından doğan işlemlere ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesiyle Bu Kurumlar Arasında Diğer İşlemlere İlişkin Protokolün “Hizmet Çakışmaları” başlıklı 10 uncu maddesinde Sosyal Sigortalar Kurumu ile Bağ-Kur arasındaki hizmet çakışmalarında, ilgili kanunlarda aksine bir hüküm olmadığı takdirde önce başlayan hizmetin geçtiği kurumdaki sigortalılık sona ermedikçe diğer kurumdaki sigortalılığın geçerli sayılmayacağı hükmü bulunmaktadır.

1/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı oldukları halde, yukarıda belirtilen açıklamalar dışında işyerlerinden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi prim ödemesi olanların sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar devam ettirilecektir.

(Ek, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge) Örnek 1- 21/11/2007 tarihinden itibaren kendine ait limited şirket ortağı olduğu işyerinden hizmetleri bildirilen sigortalının bu çalışmalarının 1/10/2008 tarihinden sonra da kesintisiz olarak devam ettiği tespit edildiğinden sigortalılığı (4/a) kapsamında devam ettirilecektir.

Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 25/12/2012 tarihinde kendine ait işyerinden işten ayrılış bildirgesi verildiği tespit edilmiş olup, kendi işyerinde bir daha (4/a) kapsamında bildirilemeyeceğinden, 26/12/2012 tarihinden itibaren (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek 3- 5/10/2005-24/7/2010 tarihleri arasında kendine ait işyerinden başka sigortalılarla birlikte hizmetleri bildirilen sigortalının, 22/8/2005-29/7/2007 ve 9/5/2008-30/10/2012 tarihleri arasında vergi mükellefiyetinin bulunduğu anlaşılmıştır. Kanunun geçici 8 inci maddesi gereğince 1/10/2008 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmayan sigortalının 1/10/2008 tarihi itibariyle (b) bendi kapsamındaki sigortalılığının başlatılması gerekmekte ise de bu tarihte (a) bendi kapsamındaki çalışması devam ettiğinden (b) bendine tabi sigortalılığı (a) bendi kapsamındaki sigortalılığının sona erdiği 25/7/2010 tarihi itibariyle başlatılacaktır.

Örnek 4- 6/10/2003 tarihinde kendine ait işyerinden başka sigortalılarla birlikte (a) bendi kapsamında bildirilen sigortalının, işyeri faaliyetini 6/1/2009 tarihinden itibaren farklı bir üniteye naklettiği, sigortalının 7/1/2009 tarihinden itibaren işyeri faaliyetini naklettiği işyerinden bildirimlerinin yapılmaya devam edildiği anlaşılmış olup, bu sigortalının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı kesintiye uğramış sayılmayacaktır.

Örnek 5- Örnek 4’deki sigortalının işyerini naklettiği tarihten sonra 8/1/2009 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında yeni işyerinden hizmet bildirildiği tespit edilmiş olup, bu durumda sigortalının önceki işyerindeki çalışmasının kesintisiz devam ettiğinden, söz edilemeyeceğinden 7/1/2009 tarihinden itibaren (b) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirimleri başlatılacaktır. Bu gibi durumlarda sigortalının doğru işten ayrılış nedeni tespit edilerek düzeltilecektir.

Örnek 6- 4/3/2007 tarihinden itibaren hizmet akdine tabi çalıştığı işyerine 17/6/2013 tarihinde ortak olan kişinin kendi işyerinden dolayı sigortalı bildirilmesine imkan olmadığından 16/6/2013 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erdirilecek 17/6/2013 tarihinden itibaren (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı başlatılacaktır.

277

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Örnek 7- 3/4/2008 tarihinde limited şirket ortağı olan sigortalı bu tarihten itibaren kendi işyerinden 506 sayılı Kanuna göre kendini sigortalı bildirmiş olup, 24/12/2012 tarihinde de diğer çalışanlarını işten çıkararak bu tarihten sonra tek başına sigortalı olarak bildirmeye devam etmiştir. 24/12/2012 tarihinden itibaren söz konusu işyerinde başkaca sigortalı çalışmadığından 23/12/2012 tarihinde (a) bendi kapsamındaki sigortalılığının sona ermesi 24/12/2012 tarihi itibariyle (b) bendi kapsamında sigortalılığının başlatılacaktır.”

İKİNCİ BÖLÜM

2008 Yılı Ekim Ayı Başından Sonraki Hizmetlerin Çakışması

1- 2008 yılı Ekim ayı başı ile 1/3/2011 tarihleri arasında geçen hizmetlerin çakışması

2008 yılı Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe giren Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacağı, ikinci fıkrası ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanların, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemeyecekleri hüküm altına alınmıştır.

Sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmasının bulunması halinde, önce başlayan sigortalılık esas alınacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılık hallerinin aynı gün başlaması halinde, (a) bendine tabi sigortalılık esas alınacak, bu sigortalığın sona ermesi halinde (b) bendine tabi sigortalılık, bu sigortalılığın da sona ermesi halinde ise (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hükümleri esas alınarak sigortalılık başlatılacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalının birden fazla işveren yanında çalışması halinde bu çalışmalarının tamamı dikkate alınacaktır. Ancak, hizmetin değerlendirilmesinde ay 30 günü, prime esas kazançlar ise Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenen azami kazancı geçemeyecektir.

İsteğe bağlı sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına tabi olacak şekilde çalışmaya başlamaları halinde, Kanunun 51 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla isteğe bağlı sigortalılıkları sona erecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi birden fazla çalışması bulunan sigortalılar önce başlayan çalışmadan dolayı sigortalı sayılacaklardır. Bu sigortalıların birden fazla işyerinin sahibi veya ortağı olması halinde kısa vadeli sigorta primi, riski en yüksek olan prim oranı üzerinden ödenecek, bu sigortalıların işyerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırmaları halinde meslek kodu aynı şekilde güncellenecektir. Ancak, 6385 sayılı Kanun gereğince kısa vadeli sigorta prim oranı 1/9/2013 tarihinden itibaren % 2 olarak alınacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi gelir vergisinden muaf olarak sigortalılıkları devam edenler ile köy ve mahalle muhtarlarından 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında gelir vergisi mükellefi olanlar hariç hizmet akdine tabi

278

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

çalışamaya başlayanlar çalışmaya başladıkları tarihten itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olacaklardır.

Ancak, hizmet akdine tabi çalışmaları sona erenlerden, gelir vergisinden muaf olduğu tespit edilenler ile köy ve mahalle muhtarlık görevinin devam ettiği tespit edilenlerin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıkları talep alınmaksızın hizmet akdine tabi çalışmanın sona erdiği tarihten itibaren devam ettirilecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışmakta iken (b) bendi kapsamında çalışması bulunması nedeniyle bu bent kapsamına alınmayanların hizmet akdine tabi çalışmalarını sona erdirip en az bir gün ara vererek yeniden hizmet akdine tabi çalışmaya başlamaları halinde hizmet kesintiye uğramış sayılacaktır.

4857 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinde işverenlerin işçilerin gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere toplam dört güne kadar verdikleri ücretsiz izin ile 74 üncü maddesinde kadın işçiye onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar verilen ücretsiz izinler (Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge) ile diğer iş kanunlarında ücretsiz izin sayılan süreler dışında kalan sürelerde Kanun kapsamındaki sigortalılık niteliği yitirilmiş sayıldığından ücretsiz yol ve analık izin süresi dışındaki ücretsiz izin süreleri bulunanların, bu sürelerde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olmaları halinde, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılıkları sona erdirilecektir.

1/10/2008-1/3/2011 tarihleri arasında ay içinde işe girişi veya işten çıkış tarihi bulunmayan ancak, geçici iş göremezlik ödeneği alması nedeniyle ayın bazı günlerinde ücret almayan ya da geçici iş göremezlik ödeneği aldığı aylarda ücret almadığı için sıfır gün ve kazanç bildirilen 4 üncü maddenin birinci fıkranın (a) bendine tabi sigortalıların hizmeti kesintiye uğramış sayılmayacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar, 1/10/2008 tarihinden itibaren kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fırkasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyecektir.

(Mülga, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge)

2- 2925 sayılı Kanun ile muhtarlıkta geçen sürelerin çakışması

2108 sayılı Kanun gereğince Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek bir çalışması bulunan veya gerek Kanun gerekse mülga 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlara göre aylık ve/veya gelir alan köy ve mahalle muhtarları, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayacaklarından, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam etmekte iken köy ve mahalle muhtarları seçilenlerin 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları devam ettirilecek Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmayacaklardır.

1/10/2008 tarihinden önce 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalı iken bu tarihten önce muhtar seçilen ve muhtarlık süresi 1/10/2008 tarihinden sonra da devam edenlerin 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları devam ettirilecek, 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı devam ederken 1/10/2008 tarihinden sonra muhtar seçilenler hakkında da aynı şekilde işlem yapılacaktır.

279

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

3- 1/3/2011 tarihinden itibaren hizmet çakışmaları

Kanunun sigortalılık hallerinin birleşmesine ilişkin 53 üncü maddesi 6111 sayılı Kanun ile 1/3/2011 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilmiş, ayrıca 6111 sayılı Kanunla, Kanuna eklenen geçici 33 üncü madde ile 53 üncü maddenin birinci fıkrasında yapılan değişikliklerin 1/3/2011 tarihinden önceki süreler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak bildirilemeyeceklerinden, bu durumdaki sigortalılar 1/3/2011 tarihinden önce olduğu gibi bu tarihten sonra da kendi işyerlerinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalı olamayacaklardır. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi olarak birden fazla statüde aynı anda çalışılması halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

3.1- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden sonra başlayanların hizmetlerinin çakışması

Kanunun 53 üncü maddesi ile 1/3/2011 tarihinden itibaren sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde çalışmaları halinde öncelikle (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışmaları halinde ise (a) bendi kapsamındaki sigortalılıkları geçerli sayılacaktır. (b) bendi kapsamındaki sigortalılık (a) bendine tabi çalışmanın başladığı tarihten bir gün önce sona erdirilecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların 1/3/2011 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında çalışmaya başlamaları halinde e-sigorta yoluyla Kuruma verilen sigortalı işe giriş bildirgelerinde “5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılığınız sona erdirilmiştir. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi ayrıca prim ödemeye devam etmek istiyor iseniz SGİM/SGM’ne müracaat etmeniz gerekmektedir” uyarısı verilecek, bu kayıtlar otomatik olarak “(4/b) Tescil Programının” terk işlemleri menüsünden (01) terk kodu sigorta türünde “53 üncü maddeye göre sonlandırma” ile sona erdirilecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışması sona erenlerin (b) bendi kapsamındaki çalışmalarının devam etmesi halinde ise (a) bendine tabi çalışmasının sona erdiği tarihten bir gün sonra (b) bendine tabi sigortalılıkları başlatılacaktır.

Örnek 1- 25/5/2011 tarihinde vergi mükellefiyeti nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalı olan ve sigortalılığı devam etmekte iken 18/8/2011 tarihinde işveren yanında hizmet akdine tabi çalışmaya başlayan sigortalının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 17/8/2011 tarihi itibariyle sona erdirilerek, 18/8/2011 tarihi itibariyle (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Örnek 2- 2/3/2010 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışmaya başlayan sigortalı bu kapsamdaki sigortalılığı devam etmekte iken 21/8/2011 tarihinde vergi mükellefi olmuştur. Bu durumda (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı sona ermediği sürece başlatılmayacaktır.

Örnek 3- Örnek 2’deki sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalılığının 12/5/2011 tarihinde sona ermesi ve vergi mükellefiyetinin devam etmesi halinde (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 13/5/2011 tarihinden itibaren başlatılacaktır.

280

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

3.2- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden önce başlayanların 1/3/2011 tarihinden sonra hizmetlerinin çakışması

1/3/2011 tarihinden önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi çalışması bulunan sigortalıların 1/3/2011 tarihinden sonra (a) bendine tabi çalışmaları halinde önce başlayan sigortalılık statüsüne göre işlem yapılmayacak, (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı (a) bendine tabi çalışmasından bir gün önce sona erdirilecektir.

Örnek- 20/5/2009 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı devam etmekte iken 12/12/2011 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayan sigortalının, (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 11/12/2011 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.

3.3- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden önce başlayanların 1/3/2011 tarihinden önce hizmetlerinin çakışması

1/3/2011 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendine tabi çalışmaları devam eden sigortalıların 6111 sayılı Kanunla Kanuna eklenen geçici 33 üncü madde uyarınca hangi sigortalılık statüsünün önce başladığına bakılmaksızın (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 28/2/2011 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.

Örnek -11/11/2008 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında başlayan sigortalılığı devam etmekte iken, 11/12/2009 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayan sigortalının 28/2/2011 tarihi itibariyle (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erdirilecek, 1/3/2011 tarihi itibariyle (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı devam ettirilecektir.

4- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olarak aynı anda prim ödenmiş hizmetlerin değerlendirilmesi

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendine tabi sigortalılığın çakışması nedeniyle (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar 1/3/2011 tarihinden sonra yazılı talepte bulunmak ve 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırına ilişkin hükümler saklı olmak kaydıyla, (b) bendi kapsamındaki çalışmasından dolayı talep tarihinden itibaren (b) bendi içinde prim ödeyebileceklerdir. Ancak, (a) ve (b) bendi için ödenecek primlerin toplamı prime esas kazancın üst sınırından fazla olamayacaktır.

Sigortalılık hallerinin çakışması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlardan (b) bendi kapsamında prim ödemek isteyenler iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilecektir.

Sigortalıların Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi ödediği primlerin uzun vadeli sigorta kolları yönünden sağlanan yardımlar açısından değerlendirilmesinde gün sayısı (a) bendine tabi bildirilen gün sayısından fazla olmayacak, bu şekilde hesaplanan gün sayısı bildirilen prime esas kazancın azami tutarını geçemeyecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılık halleri çakışanlardan (b) bendi kapsamında ayrıca prim ödemek için talepte bulunanlara, (b) bendi statüsünde iş kazası ve meslek hastalıkları yönünden Kanunun 16 ncı maddesinin birinci

281

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

fıkrasının (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen yardımlar yapılacaktır. Bu yardımların yapılmasında (b) bendi statüsünde ödenen primler esas alınacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında ödenecek primler uzun vadeli sigorta kolları yönünden 26 ncı, 28 inci ve 32 nci maddelerinin birinci fıkralarının uygulanmasında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi hizmetlerle birlikte dikkate alınacaktır. Ancak, hizmetin değerlendirilmesinde ay 30 günü, prime esas kazançlar ise Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenen azami kazancı geçemeyecektir. Bu sigortalılara kısa vadeli sigorta kollarından Kanunun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hastalık ve analık sigortasından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesinde de sigortalılık statüsü Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi olarak değerlendirilecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılıkları çakışanlardan, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınmakla beraber 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki çalışmalarından dolayı prim ödeyenlerin ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar (b) bendi kapsamındaki primlerini ödememeleri halinde o aya ait primin ödeme imkanı ortadan kalkacağından, söz konusu ay için hesaplanacak (a) bendi kapsamında prime esas kazanca dahil edilmeyecek ayrıca o ayda iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde iş kazası ve meslek hastalığı hükümlerinden de yararlandırılmayacaktır.

Kanunun 67 nci maddesine 25/2/2011 tarihinde eklenen beşinci fıkra ile bu tarihten itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı Kanunun 56 ncı ve 74 üncü maddeleri ile diğer iş kanunlarına göre ücretsiz izinli sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıklarının devam edeceği hüküm altına alındığından, bu durumdaki sigortalılara Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında gün bildirilmeyeceğinden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında ödenen primler, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında günsüz prime esas kazanç olarak dikkate alınacaktır.

Örnek 1- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılığı devam ederken 27/5/2011 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayan ve prime esas kazanç alt sınırı üzerinden prim ödenen sigortalının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 26/5/2011 tarihinde sona erdirilmiştir. Sigortalı 17/7/2011 tarihinde aynı zamanda 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında da alt sınır üzerinden prim ödeyeceğine ilişkin talepte bulunmuş olup sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki hizmetleri aşağıda belirtildiği şekilde değerlendirilecektir.

282

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

2011 Yılı

Sigortalılık Statüsü

İşe

Giriş/Talep Tarihi

Prim Ödeme

Gün Sayıları

4/a

4/b

Uzun Vadeli

Sigorta

Kısa Vadeli

Sigorta

Kısa Vadeli

Sigorta

Gün

PEK

Gün

PEK

Gün

PEK

Nisan

4/b

796,50

Mayıs

4/b

690,30

4/a

27/5/2011

132,75

Haziran

4/a

796,50

Temmuz

4/a

837,00

4/b

17/7/2011

418,50

Ağustos

4/a

837,00

4/b

837,00

Eylül

4/a

(5 gün rapor)

697,50

4/b

697,50

837,00

Ekim

4/a

837,00

4/b

837,00

Kasım

4/a

837,00

4/b

837,00

Aralık

4/a

837,00

4/b

…

Ödenmemiş

Bu sigortalının 2011 yılı Mayıs ayı gün sayısı (4/a + 4/b = 26 + 5 = 31) 30 gün olarak, prime esas kazancı ise (690,30 + 132,75) 823,05 olarak dikkate alınacaktır.

17/7/2011 tarihinden itibaren esas alınmayan sigortalılık statüsünde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sürelere ait prime esas kazançları uzun vade yönünden malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı bağlanması ile yaşlılık ve ölüm toptan ödemesinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki hizmetlere ilave edilerek değerlendirilecek (2011 yılı Temmuz ayı 837,00 + 418,50 = 1.255,50), gün sayısı ise 30 gün olacaktır.

Sigortalının 15/8/2011 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında iş kazası geçirmesi halinde sigortalıya ödenecek geçici iş görmezlik ödeneği ile meslekte kazanma gücünü % 20 oranında kaybettiğinin tespit edilmesi durumda bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi statüsünde ödenen kazançlar esas alınarak değerlendirilecek, yardımlar da Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi statüsünden yapılacaktır.

Bu şekilde çalışmaya devam eden sigortalı 12/9/2011 tarihinde 5 gün hastalık sigortası yönünden rapor almıştır. Sigortalının 5 günlük geçici iş göremezlik ödeneği 4 üncü maddenin

283

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında ödenecek, sigortalıya uzun vadeli sigorta kolları yönünden aylık (malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı yada toptan ödeme) bağlanmasında 2011 yılı Eylül ayı gün sayısı 25 gün olarak (b) bendine ait prime esas kazancı ise (a) bendine tabi gün sayısı ile orantılı olarak alınarak 25 gün karşılığı 697,50 TL olarak dikkate alınacaktır. 2011 yılı Eylül ayı prime esas kazancı toplam 1.395,00 TL olacaktır.

Örnek 2- Örnek 1’deki sigortalının 15/8/2011 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında iş kazası geçirmesi halinde, sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği ile meslekte kazanma gücünü % 20 oranında kaybetmesi halinde bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi statüsünde ödenen kazançlar esas alınarak değerlendirilecek ve yardımlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında yapılacaktır.

Örnek 3- Örnek 1’deki sigortalının 12/12/2011 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında iş kazası geçirdiği 1/2/2012 tarihinde tespit edilmiştir. Ancak, sigortalı 2011 yılı Aralık ayı primini 2012 yılı Ocak ayı sonuna kadar ödemediğinden 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı geçerli sayılmayacak, sigortalı iş kazası ve meslek hastalığı hükümlerinden yararlanamayacaktır.

Örnek 4- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendine göre sigortalılığının çakışması nedeniyle 15/9/2011 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı durdurulan ve bu bent kapsamındaki sigortalılığının devam etmesi yönünde talepte bulunmayan sigortalının, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı 21/12/2012 tarihinde sona ermiştir. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı devam eden sigortalının bu bent kapsamındaki sigortalılığı 22/12/2012 tarihinden itibaren başlatılacaktır.

5- Kısmi süreli olarak 30 günden az çalışılan sürelerde hizmetlerin çakışması (Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar (eksik gün nedeni 06-Kısmi istihdam), tam süreli çalışmakla birlikte ay içinde puantaj kaydı tutularak kısmı hizmet bildirilen (eksik gün nedeni 7- Puantaj kaydı) ile ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanların (eksik gün nedeni 17-Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) aynı anda Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde sayılan sigortalılık hallerinin bulunması durumunda sadece çakışan süredeki (b) bendine tabi sigortalılıkları iptal edilecektir. Çakışma sürelerinin tespitinde her bir ay için ayrı ayrı değerlendirme yapılacaktır. Bu durumda, ay içinde kısmi çalışılan süreler dışında kalan sürede (b) bendine tabi sigortalılık geçerli sayılacağından sigortalılar ayrıca (b) bendi kapsamında prim ödemek için yazılı talepte bulunmayacaklardır.

Sigortalıların ay içindeki (a) ve (b) bentlerine tabi gün sayılarının hesabında ay 30 gün kabul edilecek (b) bendine tabi gün sayısı (a) bendine ilave edilerek hesaplanacaktır. Sigortalının (a) bendine tabi işe girdiği ay içinde işten çıktığı ay için parmak hesabı yapılarak işlem yapılacaktır. Artık güne ait kazançlar sigortalının prime esas kazancına ilave edilecektir. Ay içinde giriş ve çıkış tarihi bulunmuyorsa kısmi çalışılan aylarda (a) bendi kapsamındaki sigortalılık ayın ilk gününden itibaren başlatılacaktır. (b) bendine tabi sigortalılık ise (a) bendi kapsamındaki sigortalılığının sona erdiği günü takip eden günden itibaren başlatılacaktır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında kısmi süreli olarak çalışanlar bu süreleri dışında kalan günleri (b) bendine tabi zorunlu çalışmaları ile

284

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

tamamladıklarından kalan sürelerinde kısmi süreleri olarak (a) bendi kapsamında isteğe bağlı sigortalı olamayacakları gibi genel sağlık sigortalısı olarak bu süreleri ayrıca tamamlamayacaklardır.

Sigortalıların ay içinde birden fazla işyerinde çalışmaları halinde “06” ve “17” numaralı eksik gün nedenleri dışında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi diğer çalışmaları da toplanacak, sigortalılar kalan günler için (b) bendine tabi sigortalı sayılacaktır. Birden fazla çalışması toplam 30 gün olan sigortalılar hakkında (b) bendine tabi prim alınmayacak olup, bu Genelgenin “4- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olarak aynı anda prim ödenmiş hizmetlerin değerlendirilmesi” başlıklı bölüm doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Kanunun 67 nci maddesine 25/2/2011 tarihinden ilave edilen beşinci fıkra ile bu tarihten itibaren 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı Kanunun 56 ncı ve 74 üncü maddeleri ile diğer iş kanunlarına göre ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıklarının devam edeceği hüküm altına alındığından bir ayı aşan kısmi çalışmalarda eksik gün nedeni “06”, “07” ya da “17” olup, ay içinde “0” gün ve “0” kazanç bildirilen kayıtlar, eksik gün nedeni “7-Puantaj kaydı” ve “12-Birden fazla” ve “13-Diğer” seçilenler ya da “0” gün ve “0” kazanç bildirimin sürekli olarak yapıldığı tespit edilenler hakkında (a) bendi kapsamında bildirilen çalışmanın fiili olup olmadığı hususu araştırılarak sonucuna göre işlem yapılacaktır.

Örnek 1- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalı olup, 40,00 TL günlük kazanç üzerinden prim ödeyen ve 28/1/2014 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında her ay 5 gün kısmi süreli (eksik gün nedeni 06) olarak ve işverenince 40,00 TL günlük kazanç üzerinden çalışmaya başlayan sigortalı 2014 yılı Ocak ayında 27 gün (b) bendine, 4 gün (a) bendine tabi sigortalı olacak, takip eden aylarda (b) bendine tabi sigortalılığı 25 gün olarak bildirilecektir. Sigortalının 2014 yılı Mayıs ayında 15 gün kısmi istihdama tabi çalıştığı varsayıldığında Mayıs ayında 15 gün (b) bendine tabi sigortalı sayılacaktır.

Yıl

Sigortalılık Statüsü

İşe Giriş Tarihi

Toplam

Gün

Aylık Bağlamada Dikkate Alınacak

Gün

PEK

2013Aralık

4/b

1200,00

2014 Ocak

4/b

27*

1080,00

4/a

28/1/2014

160,00

2014 Şubat

4/b

1000,00

4/a

200,00

2014 Mart

4/b

1000,00

4/a

200,00

2014 Nisan

4/b

1000,00

4/a

200,00

2014 Mayıs

4/b

600,00

4/a

600,00

* Sigortalıya ay içinde giriş ve çıkış işlemi yapılacağından (4/b) günleri parmak hesabı yapılarak belirlenecektir.

285

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Kısmi süreli çalışanlara ilişkin hizmet çakışmalarında bu Genelge ile düzenlenen hususlar doğrultusunda Genelgenin yayım tarihinden itibaren uygulamaya geçilecek olup, 1/3/2011 tarihinden itibaren kısmi süreli çalışması nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı sona erdirilenlerin çakışan süreler dışındaki primlerini ödemek için talepte bulunmaları halinde, söz konusu aylar (b) bendi kapsamında 30 güne tamamlanıp hizmet süresi olarak değerlendirilebilecektir. (Değişik, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) Sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılık hakkında 29/2/2016 tarihine kadar aynı şekilde işlem yapılacak, bu tarihten sonra yaşlılık ve emeklilik aylığı alıp 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışması olanlar hakkında sosyal güvenlik destek primi uygulaması kaldırıldığından hizmet çakışması oluşmayacaktır.

6- Kanunun 5 inci maddesi ile 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılık statülerinin çakışması

6.1- 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 4 üncü maddeye tabi geçen çalışmaların çakışması

Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi çalışmaları halinde bu sigortalılık esas alınacak ve 5 inci maddenin (a) bendi kapsamındaki sigortalılıkları sona erdirilecektir.

6.2- 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 4 üncü maddeye tabi geçen çalışmaların çakışması

(Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge)Kanunun 5 inci maddesinin (b) bendi kapsamında, aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ve 2547 sayılı Kanunun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanların Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi çalışmaları halinde 5 inci maddenin (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları da sonlandırılmaz.

6.3- 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendi ile 4 üncü maddeye tabi geçen çalışmaların çakışması

İŞKUR tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi çalışmaları halinde bu sigortalılık esas alınacak ve 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılıkları sona erdirilecektir.

6.4- 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi ile 4 üncü maddeye tabi geçen çalışmaların çakışması (Değişik, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu çalışmaları devam ederken Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olabileceklerdir. Ancak, bunlardan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olanların isteğe bağlılıkları (a) bendi kapsamında çalışmaya başladıkları tarihten bir gün önce sona erdirilecek, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi olanlardan isteğe bağlı sigortalılığı bulunanların isteğe bağlı sigortalılık sona erdirilinceye kadar (b) bendine tabi sigortalılıkları başlatılmayacaktır.

286

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Örnek- 1/5/2011 tarihinde 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sigortalı olan 12/5/2011 tarihinde de isteğe bağlı sigortalı olmak için müracaat eden sigortalı, 26/6/2011 tarihinde limited şirket ortağı olmuştur. Bu sigortalının 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılığı ve isteğe bağlı sigortalılığı devam ettirilecektir. İsteğe bağlı sigortalılığının dilekçe ile 17/9/2012 tarihinde sona ermesi halinde (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 18/9/2012 tarihinden itibaren başlatılacaktır.

7- Taşıma ihaleli işlerde çalışanların hizmetlerinin çakışması

6111 sayılı Kanunla Kanunun 53 üncü maddesinde yapılan değişiklikle 1/3/2011 tarihinden itibaren sigortalıların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde çalışmaları halinde öncelikle (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışmaları halinde ise (a) bendi kapsamındaki sigortalılıkları geçerli sayılmış olup, (b) bendi kapsamındaki sigortalılık (a) bendine tabi çalışmanın başladığı tarihten bir gün önce sona erdirilmekte ancak, bu çalışmanın kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden olmaması gerekmektedir.

53 üncü maddede yapılan düzenleme ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olacak iş ve işlemler sayılmadığından (b) bendi kapsamında olup hizmet akdi unsurlarının oluştuğu işlerde çalışanların (a) bendi kapsamında sigortalı olmaları gerekmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığı Taşımalı İlköğretim Yönetmeliği gereğince ilköğretim okulu bulunmayan ya da çeşitli nedenlerle eğitim-öğretime kapalı ilköğretim okullarındaki öğrencilerin ilköğretim okullarına günü birlik taşınarak kaliteli bir eğitim-öğretim görmelerini sağlamak amacıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gereğince ilçe milli eğitim müdürlüklerince yapılan taşıma ihalelerden iş alan yükleniciler hakkında Kanunun 1/3/2011 tarihinden sonra değiştirilen 53 üncü maddesi hükümleri de dikkate alınarak;

- Çalıştırdıkları şoförlerin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılması,

- Araç sahibi olması nedeniyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı bulunan kişiyi aracı kiralamak suretiyle çalıştırmaları halinde, araç sahibi ile yüklenici arasındaki ilişkinin hizmet akdi olarak değerlendirilmemesi,

- Araç sahibi olmayan ancak 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında başka faaliyetleri nedeniyle sigortalılığı bulunanları çalıştırmaları halinde bu kişilerin (a) bendi kapsamında sigortalı sayılması,

- Başka bir firmadan araç kiralaması halinde aracı kullanan şoförlerin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ya da (b) bendi kapsamında sigortalı olup olmadığına bakılmaksızın araç kiralama firmasındaki işten dolayı 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı sayılmaları,

- Araç kooperatifinden araç kiralamaları ve kooperatif üyelerinin araçlarda çalışmaları halinde bunların 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaması, şoförlerin kooperatif üyeleri dışından olması halinde bu kişilerin araç kooperatifi işyerinden dolayı (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları,

yönünde işlem yapılacaktır.

287

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

8- Hizmet çakışmalarında sosyal güvenlik destek primi uygulaması

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi hizmet çakışmalarında sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılar hakkında 1/3/2011 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamındaki sigortalılık esas alınarak işlem yapılacaktır.

Örnek- 1/3/2003 tarihinden itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yaşlılık aylığı alan sigortalının esnaf sigortalılığının devam etmesi nedeniyle aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmektedir. Sigortalının 3/6/2011 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle aylıklarından yapılan sosyal güvenlik destek primi kesintisi 2/6/2011 tarihi itibariyle kaldırılacaktır.

(Ek, 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) 6663 sayılı Kanunla Kanunun 30 uncu maddesinin (b) bendi değiştirilmiş, geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırılmış olup 29/2/2016 tarihinden itibaren yaşlılık ve emeklilik aylığı bağlandıktan sonra 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki çalışması bulunanlar için sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmayacak bu tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi yönünden hizmet çakışması durumu oluşmayacaktır.

9- Kanunun ek 5 inci maddesi ile ek 6 ncı maddesi kapsamındaki hizmetlerin çakışması

1/3/2011 tarihinden geçerli olmak üzere Kanuna eklenen ek 5 inci madde ile ek 6 ncı maddelerde sigortalılık talep ile başlamakta, sigortalıların Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında çalışmamaları halinde, bu sigortalılıkları devam etmekte, talepleri halinde ise sona ermektedir. Bu durumda Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında sigortalılığı devam ederken, ek 6 ncı madde kapsamında talepte bulunan ya da ek 6 ncı madde kapsamında sigortalılığı devam ederken ek 5 inci madde kapsamında talepte bulunan sigortalıların önce başlayan sigortalılıkları sona ermeden diğer kapsamdaki sigortalılığı başlatılmayacaktır.

10- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre aylık bağlanacaklardan diğer statülere göre sağlık primi bildirilmemiş hizmeti olanlar

6111 sayılı Kanunun 50 inci maddesiyle, Kanunun geçici 19 uncu maddesi 25/2/2011 tarihinden itibaren değiştirilmiş olup, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre aylık almakta olanlarla 25/2/2011 tarihinden sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaları nedeniyle Kanunun geçici 2 nci maddesine göre aylık bağlanacaklara, aylık bağlamaya esas tüm hizmetleri süresince on yıl süreyle hastalık sigortası veya sağlık sigortası veya genel sağlık sigortası primi ödememiş olanlardan, hastalık sigortası, sağlık sigortası ve genel sağlık sigortası primi kesilmiş olan süreler düşülmek kaydıyla, aylıklarının % 10’u oranında ve 10 yılı tamamlayacak süreyle genel sağlık sigortası primi kesileceği, 25/2/2011 tarihinden önce yapılan kesintilerin ise iade edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Kanunun geçici 19 uncu maddesi gereğince 25/2/2011 tarihinden itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi hizmetleri esas alınarak, Kanunun geçici 2 nci maddesine göre bağlanacak aylıklara ilişkin hizmet bildirme ve birleştirme yazılarında sigortalıların (a) bendine tabi hizmetlerinden hastalık sigortası ve genel sağlık sigortası primi kesilen ve kesilmeyen süreler ayrı ayrı bildirilecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre bildirilecek hizmetlerde aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilecektir.

288

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

1- 506 sayılı Kanunun mülga 85 inci maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olanlardan 30/9/2008 tarihine kadar hastalık sigortası primi kesilmemiştir.

2- 506 sayılı Kanunun mülga 86 ncı maddesine göre topluluk sigortasına devam edenler zorunlu olarak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi tutulduğundan, avukat ve noterlerden hastalık ve analık topluluk sigortası sözleşmesi yapmış olanların bu süreleri “Topluluk Tescil ve Tahsilat Sistemi Programı”ndan, elçilik, dernek ve birlik topluluklarının ise hastalık ve analık sigortasına ilişkin dönem bordrolarından kontrolü yapılarak hizmet bildirilecektir.

3- Türk işverenlerin sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürdükleri işçilerle ilgili olarak 30/9/2008 tarihine kadar topluluk sigortasında hastalık ve analık sigortası sözleşmesi imzalanmamıştır.

4- Libya’da geçen hizmetler malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi süreler olup, bu sürelerde hastalık ve analık sigortası primi kesilmemiştir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bağlanacak aylıklarda 1479 ve 2926 sayılı kanunlara tabi hizmetlere ilişkin sağlık primi ödenmemiş sürelere ait gün sayısı önceden olduğu gibi (4/b) programları aracılığıyla elektronik ortamda yapılmaya devam edilecektir.

Sigortalıların Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi hizmetleri hizmet birleştirme programı aracılığıyla elektronik ortamda yapılmaya devam edilecektir.

11- Tarım sigortalılarının diğer statülere tabi çalışmaları

11.1- Tarım sigortalılarının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hariç diğer bentler kapsamında çalışmaları

Tarım sigortalılıkları devam etmekte iken, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer sigortalılık statülerine tabi çalışmalarının başlaması halinde, tarım sigortalılıkları bir gün öncesinden sona erdirilecektir.

Bu çalışmaları sona erenlerden ziraat odası, ziraat odasının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüğü kayıtları devam edenlerin sigortalılıkları, diğer statülere tabi sigortalılıklarının sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren yeniden başlatılacaktır.

Örnek 1- 1/10/2008 tarihinden itibaren tarım sigortalılığı başlatılan ve 1/3/2011 tarihinden itibaren de vergi mükellefiyeti başlayan ilgilinin 28/2/2011 tarihinden itibaren tarım sigortalılığı sona erdirilerek, 1/3/2011 tarihinden itibaren Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendine tabi sigortalılığı başlatılacaktır. Ancak, bu çalışmasının 5/5/2011 tarihinde sona ermesi halinde tarımsal faaliyetinin devam etmesi şartıyla tarım sigortalılığı 6/5/2011 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.

Örnek 2- 14/2/2011 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve sigortalılığı devam etmekte iken 17/8/2011 tarihinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışması başlayan sigortalının 16/8/2011 tarihinden itibaren tarım sigortalılığı sona erdirilecektir. Ancak, bu çalışmasının 28/9/2012 tarihinde sona ermesi halinde tarımsal faaliyetinin devam etmesi şartıyla tarım sigortalılığı 29/9/2012 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.

289

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

Örnek 3- 10/10/2008 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı başlatılan ve sigortalılığı devam etmekte iken 3/9/2011 tarihinde ilk defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi çalışması başlayan sigortalının, 2/9/2011 tarihinden itibaren tarım sigortalılığı sona erdirilecektir. Ancak, istifa etmesi nedeniyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılığı 26/8/2012 tarihinde sona eren sigortalının, tarımsal faaliyetinin devam etmesi şartıyla tarım sigortalılığı 27/8/2012 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.

Örnek 4- 15/7/2002-14/8/2006 tarihleri arasında 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunan, 10/10/2007 tarihinden itibaren tarım sigortalılığı başlatılan, 3/10/2009 tarihinden itibaren yeniden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmaya başlayan ve hakkında Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca 5434 sayılı Kanunun mülga hükümleri uygulanacak olan sigortalının hizmeti 15/10/2009 tarihinden itibaren başlatılacağından, tarım sigortalılığı 14/10/2009 tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki görevinin 27/8/2012 tarihinde sona ermesi halinde bu kapsamdaki hizmeti 14/9/2012 tarihine kadar devam edeceğinden tarımsal faaliyetinin devam etmesi şartıyla tarım sigortalılığı 15/9/2012 tarihinden itibaren yeniden başlatılacaktır.

11.2- Tarım sigortalılarının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin diğer statülerine tabi çalışması

Sigortalılık başlangıç tarihlerinin ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık çakışmasının 1/3/2011 tarihinden önce ya da sonra olmasına bakılmaksızın, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi ile aynı maddenin birinci fıkrasının (b) bendindeki diğer sigortalılık statülerine aynı anda tabi olacak şekilde 1/3/2011 tarihinden önce çakışması durumunda, 28/2/2011 tarihinde (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı sona erdirilerek, 1/3/2011 tarihinden itibaren diğer statüler dikkate alınarak (b) bendi kapsamındaki sigortalılık başlatılacaktır. Çakışmanın 1/3/2011 tarihinden sonra olması halinde ise tarım sigortalılığı, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılıktan bir gün önce sona erdirilecektir.

Örnek 1- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılığı devam etmekte iken 3/8/2010 tarihinden itibaren vergi mükellefiyeti başlayan sigortalının, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı 28/2/2011 tarihinde sona erdirilerek vergi mükellefiyetinin devam etmesi nedeniyle sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden itibaren başlatılacaktır.

Örnek 2- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılığı devam etmekte iken 17/8/2011 tarihinden itibaren şirket ortaklığı başlayan sigortalının Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı, 16/8/2011 tarihinde sona erdirilerek şirket ortaklığından dolayı sigortalılığı 17/8/2011 tarihinden itibaren başlatılacaktır.

290

Sigortalılık İşlemleri

2013/11 GENELGE

SİGORTA PRİMLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortak Hususlar

(Ek, 11/12/2014 tarihli ve 2014/32 sayılı Genelge)

1- Vazife malulü sigortalıların hizmet birleştirme işlemleri

2829 sayılı Kanunun mülga 5 inci maddesi gereğince sosyal güvenlik kurumlarının birinden aylık bağlanmış (malullük ile vazife malullüğü aylığı bağlananlardan kontrol muayeneleri sonunda aylığı kesilmiş bulunanlar hariç) veya aylık alma haklarını kaybetmiş olanların hizmet süreleri birleştirmede dikkate alınmamaktadır.

2330 sayılı Kanunun 6495 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesi gereğince 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre aylık bağlanan maluller ile 5434 sayılı Kanunun 56 ncı ve mülga 64 üncü maddesi kapsamında aylık bağlanan malullerin, malul sayılmaları sebebiyle aylık bağlandığı tarihten önceki her türlü sigortalılık ve prim ödeme süreleri, fiili hizmet süreleri ile bunların itibari hizmet ve fiili hizmet süresi zammı olarak değerlendirilen süreleri, malullük aylığı bağlanmasından sonra geçecek çalışma veya sigortalılık süreleriyle hiçbir sebeple birleştirilememektedir.

Aynı şekilde, aylık bağlanmasından önce geçen söz konusu süreler; malullük aylığı bağlanmasından sonra geçen sigortalılık ve çalışma sürelerinin tabi olacağı sigortalılık hali ile mülga 2829 sayılı Kanun uygulaması yönünden dikkate alınmayacağı gibi, sonradan geçen sigortalılık veya çalışma süreleri yaşlılık/emeklilik, malullük ya da ölüm/dul veya yetim aylığı bağlanmasında veya toptan ödeme yapılmasında ilgili mevzuatına göre ayrı bir çalışma veya sigortalılık süresi olarak değerlendirileceği hüküm alınmıştır.

Bu hükümler uyarınca, vazife malullüğü aylığı bağlandıktan sonra Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerine tabi çalışmaya başlayanların aylık bağlandıktan sonraki çalışmaları önceki çalışmaları ile birleştirilmeyecektir. Vazife malulü sigortalıların hizmetlerinin birleştirme kapsamında olmadığı 28/11/2013 tarihli ve 2013/40 sayılı Genelge ile talimatlandırılmıştır.

Örnek- 10/8/1980-15/3/1981 tarihinde 506 sayılı Kanuna tabi çalışması olan sigortalıya 1990 tarihinde 5434 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi kapsamında aylık bağlanmıştır. Sigortalı 25/12/1995 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamında sosyal güvenlik destek primine, 1/2/1996 tarihinden itibaren malullük yaşlılık ve ölüm sigortası ve sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlamış olup sigortalının 10/8/1980-15/3/1981 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi hizmetleri birleştirilmeden işlem yapılacaktır.