Duayen Oyuncularıyla Türk Tiyatro Tarihinde İz Bırakan 7 Kült Eser

Türk tiyatrosu geçmişten günümüze dek yaşattığı değerli hikayeleri ve duayen oyuncuları ile iz bırakmaya devam ediyor. Geleneksel tiyatro ile başlayan bu serüvenin Karagöz, Orta Oyunu ve köy seyirlik oyunu gibi farklı türleri de bulunuyor. Geleneksel tiyatronun ardından hayatımıza giren Batılı tarzdaki Türk tiyatrosu ise 1839’da sanat dünyasında etkisini hissettirmeye başladı. Bu adımla beraber tiyatro kültürü zenginleşti ve yeniliklere açık hale geldi. Hazırlanan binlerce oyunun ardından günümüze dek adını duyuran şahane eserlere tanıklık ettik. Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” eseriyle ilk adımlarına şahit olduğumuz süreçte Türk tiyatro duayenleri tarafından enfes oyunlar kaleme alındı ve sahnelendi. Biz de sizin için bu dönemlerde ilk kıvılcımlarını atan ve gün geçtikçe değerini katlayan 7 kült tiyatro oyununu bir araya getirdik. Dilerseniz Türk tiyatrosundaki kült eserler listemize birlikte göz atalım.

1. Hisseli Harikalar Kumpanyası

Evet hazırsanız sizi biraz geçmişe 1980’li yıllara götürebiliriz. İlk sahnesini 3 Mart 1980’de gerçekleştiren Hisseli Harikalar Kumpanyası, bu listede olmayı şüphesiz en çok hak eden eserlerden biri. İstanbul Şan Sineması’nda sahnelenen bu kıymetli müzikal, ülkemizin birçok salonunda 600’den fazla kez oynandı. Duayen tiyatro sanatçısı Haldun Dormen’in Türk Tiyatrosu’na armağan ettiği bu eserin ilk sahnesinde Erol Evgin, Adile Naşit, Nevra Serezli, Ayşen Gruda ve İlyas Salman gibi usta oyuncular seyircileri selamladılar. Esere ait müziklerin şarkı sözleri ise Çiğdem Talu’ya ait. Listemizin 1. sırasında yer alan Hisseli Harikalar Kumpanyası’nın bestelerini Melih Kibar, müzik yönetimini ise Esin Engin üstleniyor. Öte yandan esere ait önemli bir detaydan söz etmek isteriz. Aynı zamanda bu oyun New York’taki Beacon Tiyatrosu’nda sergilenerek Broadway’de sahnelenmiş ilk Türk müzikali unvanını taşıyor.

2. Yedi Kocalı Hürmüz

Türk tiyatrosundaki kült eserler listemize Yedi Kocalı Hürmüz ile devam ediyoruz. Hem tiyatro hem de sinemada güzel işler çıkaran Sadık Şendil’in kaleminden izlediğimiz eser günümüze dek farklı yönetmenler tarafından defalarca sahnelendi. Hürmüz karakterinin başından geçen komik olayları seyirciye aktaran eser aynı zamanda büyük bir prodüksiyona sahip. Eser 2017 yılında Müjdat Gezen tarafından sahneye taşınmıştı. Sahnelendiği dönemde usta isimleri tek bir çatı altında toplayan eserde Birce Akalay, İlker Ayrık, Ercan Bostancıoğlu, Yonca Evcimik, Barış Taşkın ve Aykut Taşkın gibi oyuncular sahne aldı. Günümüzde hala farklı isimlerle ve farklı prodüksiyonlarla sahnelenmeye devam eden oyunu fırsat bulursanız mutlaka seyredin deriz.

3. Fehim Paşa Konağı

Türk tiyatrosundaki kült eserler listemize Fehim Paşa Konağı ile devam ediyoruz. İkinci Meşrutiyet’in arifesinde, Abdülhamit’in son zamanlarında hikaye örgüsünü seyrettiğimiz Fehim Paşa Konağı, 1979’da, Turgut Özakman’a hatırı sayılır bir ödül kazandırmıştı. Peki ne anlatıyordu oyun? Eski kabadayı Rasim Baba’nın oğlu Yusuf, gölge oyunu ile ilgilenir. Oğlunun bu merakından rahatsızlık duyan Rasim Baba, onun da kendisi gibi Fehim Paşa’ya bağlı ünlü bir kabadayı olmasını arzular. Oğlunu konağa götürdüğünde ise Rasim Baba’nın bütün hayalleri yıkılır. Çünkü oğlu Yusuf, konakta kadınları eğlendirmek için bizzat Fehim Paşa tarafından gölge oyuncusu olarak görev alır. Üstelik Yusuf bu karmaşanın içinde bir de paşanın kızına aşık olur. Türk tiyatrosunda değerli bir yere sahip olan oyunu mutlaka okumanızı ya da seyretmenizi öneriyoruz.

4. Cibali Karakolu

Türk tiyatrosu denince ismini belki de birçok kez duyduğunuz Cibali Karakolu’ndan söz edeceğiz size. Cibali Karakolu, Henri Keroul ve Albert Barre tarafından kaleme alınan ve Türk tiyatrosunda unutulmaz öneme sahip eserlerden biri. Eser ilk olarak Refik Kordağ ve Muammer Karaca tarafından Türkçeye uyarlanarak seyirci ile tanıştırılıyor. Üstelik Muammer Karaca Tiyatrosu’nun açılış oyunu olarak sergileniyor. Ardından bu kült eser Nejat Uygur tarafından sahneye konuluyor. Sahnelendiği dönemde oldukça popüler olan ve günümüze dek sanatsal değerini koruyan oyun ülkemizde en uzun süre afişte kalan oyun haline gelir. 1966 tarihinde sahneye aktarılan değerli eser, kadın erkek ilişkilerini ve ilişkilerdeki maddi döngüyü merkeze alarak toplumsal konuları sahneye taşır. Seyircileri güldürürken aynı zamanda düşündürmeyi başaran Cibali Karakolu döneminin en çok ilgi gören ve günümüze dek ulaşmayı başaran tiyatro oyunlarından biri.

5. Kanlı Nigar

Geleneksel Türk Tiyatrosu denince Kanlı Nigar’a selam vermeden geçmek olmaz. Türk tiyatrosunun en önemli figürlerinden biri olan Kanlı Nigar, günümüze dek orijinalliğini koruyan nadir tiyatro eserlerinden biri. Sadık Şendil’in kaleme aldığı esere, ilk sahne tecrübesinde Münir Özkul ve Altan Karındaş eşlik ediyor. Farklı dönemlerde filmi çekilen eser, kadın erkek ilişkilerini merkeze alıyor. Dilerseniz biraz daha oyunun detaylarından söz edelim. Fakir bir ailenin kızı olan Nigar, zengin bir ailenin yanına hizmetçi olarak gönderilir. Nigar’ın Aksaray’da yaşadığı evde yangın çıkınca kızlarıyla beraber taşınmak durumunda kalır ve taşındığı muhitte onu bekleyen yeni maceralar vardır. Hayatı boyunca erkeklerden çok çekmiş olan Nigar, tanıştığı yeni kişilere çeşitli tuzaklar hazırlar ve sahnede birçok duyguyu aynı anda hissettirir. Türk tiyatrosunda iz bırakmayı başaran karakterlerden biri olan Nigar, izleyenleri hem güldürmeyi hem de düşündürmeyi başarır.

6. Şair Evlenmesi

Türk tiyatrosundaki kült eserler listemize tiyatro tarihinde değerli bir yeri olan “Şair Evlenmesi” ile devam ediyoruz. Tanzimat Dönemi yazarı İbrahim Şinasi tarafından 1859’da kaleme alınan eser, Türk edebiyatının batılı anlamdaki ilk özgün tiyatro eseri olma özelliğini taşıyor. Şair Evlenmesi Türk tiyatrosunda birçok ilki beraberinde getirdi. En önemli yenilik ise geleneksel doğaçlama tuluat tiyatrosundan, metne dayalı tiyatroya geçişin yapılmasıydı. Aynı zamanda Klasik Fransız tiyatrosunun izlerini de taşıyan eser, Türk tiyatrosunda oldukça önemli bir yere sahip. Peki ne anlatıyor Şair Evlenmesi? Eşlerin tanışmadan, görücü usulüyle yaptıkları evliliklerin sakıncalarını konu alan eser aslında bir Töre Komedyası olarak değerlendirilebilir.

Eğitimli olmasına rağmen saf bir karaktere sahip olan Şair Müştak Bey, yoğun duygular beslediği Kumru Hanım’la, tanıdıkları aracılığıyla evlenmiştir. Ancak işin gerçek yüzü bambaşkadır. Müştak Bey, nikahın ardından kendisiyle evlendirilen kişinin, Kumru Hanım’ın çirkin ve yaşlı ablası Sakine Hanım olduğunu öğrenince, önce baygınlık geçirir sonra itiraz eder. Mahalle halkının da işe karışmasıyla başına gelenleri kabullenme mecburiyetinde kalan Müştak Bey’in imdadına arkadaşı Hikmet Bey yetişecektir. Hikmet Bey’in mahalle imamına verdiği rüşvetle olay açıklığa kavuşur. Şair Evlenmesi, günümüze dek birçok kez farklı prodüksiyonlarla sahneye taşınmıştır.

7. Lüküs Hayat

Türk tiyatrosundaki kült eserler listemizi Lüküs Hayat ile tamamlıyoruz. 1930’lu yıllarda bütçe sorunu ve az seyirci nedeniyle kapanma tehlikesi ile karşı karşıya kalan İstanbul Şehir Tiyatroları yeni kararlar almaya başlar. Muhsin Ertuğrul’un önerisiyle müzikallerin seyirciyi tekrar tiyatroya çekebileceği fikri gündeme gelir. Bunun üzerine Ekrem Reşit Bey tarafından yazılıp Cemal Reşit Bey tarafından bestelenen “Lüküs Hayat” oyunu ilk kez cumhuriyetin 10. yılında sahneye taşınır. Türk tiyatrosunun kıymetli eserlerinden biri olan bu oyun, 1946 yılına dek İstanbul Şehir Tiyatroları’nda esmeye devam eder. 23 yıl aralıksız sahnelenen “Lüküs Hayat” seyircinin kalbini kazanmayı başarır.

Peki Lüküs Hayat ne anlatıyordu? Türk toplumunun Batı ile yüzleşmesi ve bu noktada yaşanan nükteli anları konu eden eser, Rıza ve Tevfik karakterlerinin yaşadığı maceraları konu alır. 1958’de Zeki Alpan, 1962 yılında ise Muammer Karaca tarafından tekrar sahneye konulan eser, 1985’te İstanbul Şehir Tiyatroları’nda yeniden sahnelenmeye başlar. Öte yandan eser, 1950 yılında Ömer Lütfi Akad tarafından filme alınır. 1973 yılında Haldun Dormen tarafından televizyon için yeniden filme alınan “Lüküs Hayat” Haldun Dormen, Suna Pekuysal ve Zihni Göktay ile akıllara kazınmıştır.

Meraklıları buraya! Türk Tiyatrosunda Nesilden Nesile Aktarılan Kavuk Geleneği Nedir?

Kaynak: 1